نویسندگان:

افشین افضلی¹ ، رحمت اله رضایی² ، مصباح الدین نوری³ .

¹Bu-Ali sina unversity

²استادیار گروه حقوق دانشگاه پیام نور ایران

³دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه المصطفی العالمیه واحد گرگان

چکیده فارسی: تجویز دفاع مشروع به عنوان یک از موضوعات حقوق کیفری در جهت حفظ و نگهداری از حقوق فرد در معرض تعرض، امر مسلم و قطعی می باشد دفاع مشروع حقی است که قانونگذار به افراد اعطا کرده که برای حفظ مصالح در مقابل خطر یا تجاوز که آنها را تهدید کرده ایستادگی کنند و دفاع و مقاومت بکنند دفاع مشروع یکی از عوامل موجهه جرم است که در رابطه به معنای آن را نظرات مختلف وجود دارد که برخی آن رانفع عمومی می پندارند و معتقدند که نفع اجتماعی ایجاب می کند که شخص از خود دفاع کند ونفع اجتماعی ایجاب می کند که جامعه آن را مجازات نکند و برخی دیگر آن را یک حق طبیعی می دانند و برخی دیگر به این باور هستند که دفاع مشروع یک قرار داد اجتماعی است و می گویند در صورت نقض این قرارداد فرد حق دفاع را دارد قانونگذار در ماده ۱۵۶ قانون مجازات اسلامی در رابطه به دفاع مشروع و شرایط آن سخن گفته است و فرموده است: هرگاه فردی در مقام دفاع از نفس، عرض، ناموس،مال و ازادی تن خود و یادیگری در برابر هر گونه تجاوز یا خطری فعلی یا قریب الوقوع با رعایت مراحل دفاع مرتکب رفتاری شود که طبق بانون جرم محسوب می شود در صورت اجتماع شرایطی نظیری «دفاع ارتکابی برای دفع تجاوز ضرورت داشته باشد توسل به قوای دولتی ممکن نباشد دفاع مستند به قراین معقول و خوف عقلای باشد» مجازات نمی شود اگردر مقام دفاع مشروع تمام شرایط که دارد رعایت شده باشد آن مهاجم خونش هدر است و آن شخص مهدوردم محسوب می شود و طبق قانون اگر در مقام دفاع جنایت به ان شخص وارد بشود مدافع نه قصاص می شود و نه دیه می دهد و نه به تعزیر محکوم می شود

کلمات کلیدی: دفاع ، دفاع مشروع ، مشروع ، ایران و افغانستان .