نویسنده: مرضيه فرمانبردارقاديكلائي

استاد راهنما: سيد معصوم حسيني

رشته: تفسير و علوم قرآن

موضوع: تفسير

چکیده: آموزه‌هاي اسلامي كه به‌عنوان منبعي الهي و هدايت‌بخش، نقش كليدي در شكل‌گيري و تربيت شخصيت انسان دارند، حاوي مفاهيم ارزشمندي در خصوص ويژگي‌هاي اخلاقي و شخصيتي است. يكي از مفاهيم برجسته در اين آموزه‌ها، «احسان» و ويژگي‌هاي مربوط به «محسنين» است. محسنين به‌عنوان افرادي كه اعمال خود را با نيكوكاري، حسن نيت و خلوص نيتي بي‌نظير انجام مي‌دهند، جايگاه ويژه‌اي در آموزه‌هاي اسلامي دارند. اين نوشتار با روش توصيفي تحليلي و با استناد به منابع معتبر اسلامي سعي مي‌كند تا تصويري جامعي از ويژگي شخصيتي محسنين ارائه كند. در ابتدا به تبيين واژه هاي، شخصيت و معادل قرآني آن يعني شاكله ومحسنين پرداخته خواهد شد و سپس به ويژگي‌هاي شخصيتي محسنين در ابعاد فردي به دو بخش اعتقادي و دروني از قبيل (اعتقاد قلبي براي بدست آوردن قرب خداوند، آرامش روحي و اميد به ياري خداوند و...) و رفتاري (به پا داشتن نماز، شب زنده داري، استغفار مداوم در سحرگاهان) و در ابعاد اجتماعي هم، در دو بخش درون خانواده (ويژگي هاي شخصيتي محسنين در رابطه با پدر و مادر، ويژگي‌هاي شخصيتي محسنين در رابطه با فرزند و...) و بيرون خانواده (ويژگي‌هاي شخصيتي محسنين در رابطه باخويشان، ايتام، مساكين و...) مورد بررسي قرار خواهد گرفت. نتايج اين پژوهش نشان مي‎دهد شناخت ويژگي‌هاي شخصيتي محسنين نه تنها در سطح فردي، بلكه در ايجاد همبستگي اجتماعي و ارتقاء روحيه تعاون و همدلي در جامعه نيز مؤثر است وشناخت شخصيتي محسنين مي‌تواند به‌عنوان يك استراتژي مؤثر در راستاي ارتقاء اخلاق اجتماعي و فردي در جوامع اسلامي و غير اسلامي مورد استفاده قرار گيرد.

نویسنده: زهره رضائی خندابی

استاد راهنما: عليرضا آل بويه

رشته: اخلاق و تربيت اسلامي

موضوع: اخلاقي

چکیده: مربيگري به عنوان يكي از ابزارهاي كليدي در توسعه فردي و سازماني، نقش حياتي ايفا مي‌كند و مي‌تواند به عنوان راهنما و حمايت‌كننده عمل كند. با اين حال، اين فرآيند مي‌تواند با چالش‌ها و مشكلات اخلاقي مواجه شود كه ممكن است تأثيرات منفي بر روابط مربي و مراجع داشته باشد و از اثربخشي آن بكاهد. آسيب‌هاي اخلاقي به مشكلات و چالش‌هاي اخلاقي اشاره دارد كه مي‌تواند در فرآيند مربيگري بروز كند و بر كيفيت و اثربخشي آن تأثير منفي بگذارد. اين آسيب‌ها مي‌توانند به كاهش اعتماد، كيفيت تعاملات و در نهايت اثربخشي مربيگري منجر شوند. ايجاد احساس نااميدي، كاهش اعتماد به نفس و ايجاد تنش و نارضايتي در ميان مراجعان از جمله پيامدهاي اين آسيب‌ها هستند. مربيگري به افراد كمك مي‌كند تا عملكرد و بهره‌وري خود را بهبود بخشند و با ارائه بازخوردهاي سازنده و تعيين راهكارهاي عملي، مربيان مي‌توانند نقاط ضعف و قوت مراجعان را شناسايي كرده و به آنان كمك كنند تا راهبردهاي موثرتري براي رسيدن به اهداف خود اتخاذ كنند. اين امر به ويژه در محيط‌هاي كاري پيچيده و پويايي كه نياز به توانايي در مديريت تغييرات و سازگاري با شرايط جديد دارند، اهميت زيادي دارد. مربيگري به ايجاد توازن و هماهنگي بين جنبه‌هاي مختلف زندگي نيز كمك مي‌كند و بهبود كيفيت زندگي را به دنبال دارد. موفقيت در مربيگري تنها در گرو مهارت‌هاي فني و تخصصي مربيان نيست؛ بلكه رعايت اصول اخلاقي نيز اهميت دارد. اين پژوهش با بهره‌گيري از مباني ديني و اخلاقي، به شناسايي و تحليل آسيب‌هاي اخلاقي در سه ساحت شناختي، عاطفي و رفتاري مي‌پردازد و راهكارهايي براي برون‌رفت از اين مشكلات ارائه مي‌دهد. به دليل گستردگي مباحث، در اين پايان‌نامه به طور ويژه به ساحت آسيب‌هاي رفتاري پرداخته خواهد شد. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه با تربيت اخلاقي كوچ‌ها، اجراي مقررات و استانداردهاي كوچينگ، بازخورد و نظارت مداوم، حمايت رواني و عاطفي، و تشويق به گزارش‌دهي رفتارهاي غير اخلاقي، مي‌توان به ايجاد محيطي سالم‌تر و مؤثرتر در فرآيند مربيگري دست يافت.

نویسنده: مهين كرمي

استاد راهنما: يوسف جمالي

رشته: تفسير و علوم قرآن

موضوع: تفسير

چکیده: حشر به‌عنوان يكي از موضوعات بنيادين در آموزه‌هاي اسلامي همواره مورد توجه مفسران و انديشمندان اسلامي قرار گرفته است. اين مفهوم كه به معناي گردآوري انسان‌ها در روز قيامت براي حساب‌رسي اعمال و داوري نهايي است، ابعاد گسترده‌اي دارد و در آيات مختلف قرآن كريم به آن اشاره شده است. مفسران اسلامي با گرايش‌هاي گوناگون كلامي و تفسيري، تلاش كرده‌اند ماهيت حشر را تبيين و مباني عقلي، نقلي و فلسفي آن را روشن سازند. برخي از مهم‌ترين موضوعاتي كه در اين زمينه مطرح شده، شامل ماهيت جسماني يا روحاني حشر، ارتباط آن با عدالت الهي، امكان آن از نظر عقل و سنت و نسبت آن با موضوعاتي همچون معاد و رستاخيز است. اين پژوهش با هدف بررسي و تحليل ديدگاه‌هاي مفسران اسلامي درباره ماهيت حشر، به ارزيابي تفسيرهاي مختلف از آيات مرتبط پرداخته و تلاش مي‌كند تصويري جامع از اين رويداد عظيم ارائه دهد. همچنين، بررسي تأثير جهان‌بيني مفسران و گرايش‌هاي كلامي آنان بر برداشتشان از موضوع حشر يكي ديگر از ابعاد اين پژوهش است. نتايج اين تحقيق نشان مي‌دهد كه هرچند ميان مفسران در جزئيات ماهيت حشر اختلاف‌نظر وجود دارد، اما همگي بر وقوع حتمي آن و نقش آن در تحقق عدالت الهي تأكيد دارند. رويكرد روايات تفسيري عقل حكم به حشر من له او عليه عوض، مي‌كند و حيوانات نيز اين‌گونه است كه برخي صاحب عوض و برخي ديگر من عليه العوض‌اند. از نظر كلامي، حشر به معناي رجوع الي الله است. رويكرد عرفاني قائل به ظهور متمايز بواطن موجودات اعم از گياه و حيوان و انسان در عالم قيامت و پس از مرگ در زمين بسيط و گسترده‌اي كه شايسته تجلي نور الهي و شهود ملائكه و انبياء مي‌باشد، همراه با جمع شدن تمام خلايق و موجودات در گروه‌هاي مختلف مي‌باشند.

نویسنده: محبوبه احمدي

استاد راهنما: حسن جعفري

رشته: كلام اسلامي

موضوع: كلام جديد

چکیده: عقل عالي ترين نعمتي است كه خداي بزرگ به انسان عنايت فرموده و تمام امتياز انسان نسبت به ساير موجودات به عقل اوست و عقل را به معني قوه فهم و رساننده به حقيقت مي دانند. شيخ صدوق و شيخ مفيد از متكلمان برجسته شيعه هستند كه در بررسي رابطه عقل و دين، رويكردهاي متفاوتي اتخاذ كرده اند. صدوق با تأكيد بر نقل و نصوص ديني،از روايات مشتمل بر استدلال‌هاي عقلاني نيز بهره گرفته است، در حاليكه مفيد با توجه ويژه به عقل به اثبات گزاره‌هاي ديني و دفاع از آنها پرداخته است.با وجود اشتراكات اين دو متكلم در مباني اعتقادي تفاوتهاي روش شناختي آنها در تبيين و اثبات احكام ديني قابل توجه است.تحقيق رو به رو رابطه‌اي كه بين عقل و دين وجود دارد را از ديدگاه شيخ مفيد(ره) و شيخ صدوق(ره)بررسي كرده و به نوشتن نظرات اين دو عالم پرداخته است. حس و عقل، به تنهايي، توانايي رساندن انسان به سعادت كامل را ندارند و ناتواني خود در درك جزئيات مسير رستگاري را تصديق مي‌كنند. از همين رو، به ابزاري دقيق‌تر و كارآمدتر چشم دوخته‌اند كه بتواند ارتباط ميان زندگي اين جهان و جهاني ديگر را توضيح داده و انسان را به سوي كمال نهايي راهنمايي كند. آفريدگار آسمان‌ها و زمين كه خود را احسن الخالقين خوانده است، اين كاستي را با فرآيند وحي جبران كرده است. عقل معارف وحياني را مي‌پذيرد و وحي، شرط ورود به قلمرو خويش را وانهادن عقل بر مي‌شماردمن نيز بر اين باورم كه بدون هدايت و تبيين درست، امكان شناخت كامل مسير رستگاري وجود ندارد. ايمان دارم كه وحي، راهنمايي است كه بشر را به سوي كمال حقيقي سوق مي‌دهد. عقل و استدلال به منزله ي عصايي در دست كوران و نابينايان است كه اگر لطف و دلسوزي روشن ديدگان و راه شناسان نباشد كارآيي چنداني نخواهد داشت.

نویسنده: نسرين چگيني

استاد راهنما: زهرا كرمي فراهاني

رشته: تفسير و علوم قرآن

موضوع: تفسير

چکیده: چكيده قرآن كريم به عنوان كتاب سعادت بشر، مسير صحيح تعالي و كمال انساني را ترسيم كرده و شاخصه‌هاي انسان متعالي را نيز تبيين كرده است. دقت در مضمون آيات قرآن، به خصوص تاريخ زندگي اولياي الهي در اين كتاب شريف، ابعاد مختلف و شاخصه هاي متعدد انسان متعالي را براي انسان روشن مي‌سازد. اين پايان نامه به بررسي شاخصه‌هاي انسان متعالي از منظر قرآن كريم بر اساس انديشه‌هاي علامه طباطبايي و آيت‌الله مصباح يزدي پرداخته است. هدف اصلي اين تحقيق، تبيين ابعاد اعتقادي، اخلاقي و رفتاري انسان متعالي و نقش هر يك از اين ابعاد در مسير كمال و سعادت انسان است. روش اين تحقيق توصيفي تحليلي است و تكيه بر منابع كتابخانه‌اي دارد. فصل دوم به ابعاد اعتقادي انسان متعالي اختصاص يافته و نتايج آن نشان مي‌دهد كه ايمان به خدا، اعتقاد به قيامت، ايمان به انبياي الهي و ولايت اهل بيت از شاخصه‌هاي اصلي اين بعد هستند. در فصل سوم، ويژگي‌هاي اخلاقي انسان متعالي مورد بررسي قرار گرفت و نتايج آن حاكي از اهميت تواضع، صبر، عفو و صداقت در زندگي انسان‌هاي متعالي است. در فصل چهارم، به ابعاد رفتاري انسان متعالي پرداخته شد و نتايج نشان داد كه جهاد در راه خدا، اهتمام به عبادت، اقامه نماز و پرداخت زكات، امر به معروف و نهي از منكر و انفاق از ويژگي‌هاي بارز انسان متعالي هستند. در نهايت، اين تحقيق به اين نتيجه مي‌رسد كه انسان متعالي در تمامي ابعاد زندگي خود بايد به اصول و ارزش‌هاي اسلامي پايبند باشد و با پيروي از سيره انبياي الهي و اهل بيت، به كمال و سعادت دست يابد. اين نتايج مي‌تواند راهگشاي پژوهش‌هاي آينده در زمينه انسان‌شناسي اسلامي باشد. كليد واژه: اخلاق، اعتقاد، انسان متعالي، تعالي، رفتار.

نویسنده: فرزانه ابراهیمی

استاد راهنما: محمدرضا امين

رشته: تفسير و علوم قرآن

موضوع: تفسير

چکیده: در اين تحقيق به بررسي جامع و عميق ابعاد كيفي و كمي افزايش جمعيت و فرزندآوري از منظر آيات و روايات اسلامي پرداخته شد. در فصل اول، با تبيين واژگان كليدي و بيان مسئله، اهميت و ضرورت تحقيق روشن شد و اهداف اصلي و فرعي آن مشخص گرديد. همچنين، پيشينه تحقيق و سوالات و فرضيات مطرح شده، زمينه‌ساز بررسي‌هاي عميق‌تر در فصول بعدي گرديد. در فصل دوم، ابعاد كيفي افزايش جمعيت مورد بررسي قرار گرفت و آيات و روايات مرتبط با نعمت‌هاي الهي، آرزوهاي پيامبران براي داشتن فرزند و بهره‌مندي از دعاي فرزندان تحليل شد. اين مباحث نشان‌دهنده اهميت تربيت نسل‌هاي مؤمن و متعهد به ارزش‌هاي اسلامي است كه مي‌تواند به تقويت جامعه و ترويج فرهنگ ديني كمك كند. فصل سوم نيز به ابعاد كمي افزايش جمعيت اختصاص يافت و آيات و روايات مرتبط با گسترش نسل، افزايش اقتدار و امنيت فرد و جامعه، و وجود فرزندان به عنوان يار و مددكار بررسي شد. اين مباحث به وضوح نشان مي‌دهند كه ازدياد نسل نه تنها به عنوان يك ضرورت اجتماعي، بلكه به عنوان يك امر ديني و الهي مورد تأكيد قرار گرفته است. در نهايت، اين پايان‌نامه به اين نتيجه مي‌رسد كه فرزندآوري و افزايش جمعيت از منظر اسلامي نه تنها يك عمل فردي و خانوادگي، بلكه يك مسئوليت اجتماعي و ديني است كه مي‌تواند به تقويت ايمان، افزايش بركت و بهبود كيفيت زندگي در جامعه منجر شود. با توجه به آموزه‌هاي ديني و سيره اهل‌بيت(ع)، توجه به فرزندآوري و تربيت صحيح نسل‌هاي آينده، مي‌تواند به عنوان يك راهكار مؤثر براي تحقق اهداف اجتماعي و فرهنگي در جامعه اسلامي مطرح گردد. اين تحقيق مي‌تواند به عنوان يك منبع معتبر براي پژوهشگران و علاقه‌مندان به مباحث جمعيت‌شناسي و دين‌پژوهي مورد استفاده قرار گيرد و به ترويج فرهنگ فرزندآوري و اهميت آن در جامعه كمك كند.

نویسنده: زهرا شعباني سقزچي

استاد راهنما: محمد شب ديني پاشاكي

رشته: تفسير و علوم قرآن

موضوع: تفسير

چکیده: از نظر قرآن، انسان براي دستيابي به رضايت الهي، علاوه بر ايمان بايد حركت و تلاش داشته باشد تا به اين مقصود برسد و اين مطلوب در سايه عمل به فرامين الهي محقق ميشود. با توجه به اين كه با ارزش ترين مفاهيم اعتقادي و اخلاقي، در صورتي كه در ميدان عمل ظهور و بروز نداشته باشد، الفاظي بي روح و خشك خواهد بود. بنابراين بندگان الهي براي برخورداري از عنايت و رحمت خداوند و رسيدن به كمال، مي بايست به واجبات ديني و فرائض مذهبي عمل نموده و از محرمات پرهيز نمايند. و هدفي جز كسب رضاي خدا نداشته باشند. عمل صالح، عملي است كه رضاي خدا را همراه دارد. بندگان خدا براي رسيدن به اين رضوان الهي بايد سختي هاي دستيابي به عمل صالح را تحمل نموده و از مشكلات و موانع راه نترسند و و در اين مسير ثبات قدم داشته باشند. بيشتر انسان ها به دليل غرق شدن در ماديات ،تمام تلاش خود را در جهت بدست آوردن مال و مقام يا ساير حوائج دنيوي ميكنند و از انجام عمل صالح غافلند . پژوهش حاضر كه با هدف بررسي مفهوم و مصداق عمل صالح، به روش توصيفي و تحليلي انجام گرفته است، نتايج پژوهش حاكي از اين مي باشد كه عمل صالح از لحاظ كيفيت با ساير اعمال نيك انساني متفاوت بوده و عملي است كه كيفيت متعالي آن كه رضوان الهي را در پي دارد منظور است. و زماني مقبول درگاه الهي است كه صلاحيت ناميدن عمل صالح را داشته و خير دنيا و آخرت را در پي داشته باشد. بنابراين شناخت و تشخيص عمل صالح و در ادامه عمل به آن، بر هر فرد مومني لازم و ضروري است تا در سايه آن درجات قرب الي الله را طي كند.

نویسنده: نرگس توسلي

استاد راهنما: عليرضا جعفرزاده كوچكي

رشته: فقه و اصول

موضوع: فقه

چکیده: چكيده بدون شك آموزه‌هاي اسلامي ، احكام قرآني ، احاديث و متون فقهي ، نقش مهمي در تدوين و تصويب و تقويت قوانين عرفي جمهوري اسلامي ايران داشته است ، كه از جمله آن مي‌توان به عيب‌ پوشي و بزه ‌پوشي از برخي جرايم حدي اشاره نمود. هدف پژوهش بررسي مباني و استثنائات سياست بزه پوشي در فقه اماميه است . پژوهش حاضر از نظر هدف كار بردي و به شيوه توصيفي - تحليلي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت . همچنين با استفاده از مطالعات كتابخانه‌اي ، بررسي‌ هاي دقيق و همه جانبه پيرامون مصاديق و جلوه‌هاي جرم پوشي در قوانين فقهي و اسناد الزام آور و هم چنين استثنائات آن صورت گرفته است. سعي شده در بزه پوشي و جلوگيري از افشاء جرم بر مبناي كرامت انساني ، ارزش‌هاي اخلاقي و كيفر زدايي بر اساس مدارك و ادله موجود در كتاب و سنت مورد تاييد قرار گيرد . نتايج نشان داد كه سياست بزه‌ پوشي در فقه اماميه نه تنها يك رويكرد انعطاف ‌پذير و انسان ‌محور است ، بلكه با رعايت استثنائات و شرايط خاص ، مي‌تواند به تحقق اهداف عالي شريعت ، از جمله عدالت ، اصلاح جامعه و حفظ كرامت انساني كمك كند . واژگان كليدي: بزه پوشي، كرامت انساني، كيفر زدايي، استثنائات

نویسنده: سعيده خدمتگذار

استاد راهنما: محمد عباس زاده جهرمي

رشته: كلام اسلامي

موضوع: كلامي

چکیده: درك عميق از هدايت انبياي الهي و نقش آنان در تاريخ بشريت، نه تنها به تقويت ايمان و عقايد مسلمانان كمك مي‌كند، بلكه به شناخت بهتر از اصول و مباني دين اسلام و پيوستگي و انسجام آن با ديگر اديان الهي مي‌انجامدهمچنين، فهم صحيح از اقتدا به هدايت انبيا مي‌تواند به ترويج اخلاق ديني، تقويت اصول توحيدي، و افزايش انسجام اجتماعي كمك كند. اين پژوهش به دنبال بررسي و تبيين مفهوم اقتداي پيامبر اسلام (ص) به هدايت انبياي پيشين و بررسي آراي كلامي و فلسفي ناشي از اين اقتدا خواهد پرداخت. همچنين، مسئله اقتداي مردم به هدايت انبيا و ضرورت اقتدا به آنان از منظر ديني و عقلي و همچنين روش‌ها و چگونگي اقتداي مردم به انبيا نيز مورد بررسي قرار خواهد گرفت. آيات 80 تا 90 سوره مباركه انعام يكي از برجسته‌ترين مثال‌ها در اين زمينه است كه به صراحت به نام 17 پيامبر بزرگ الهي اشاره مي‌كند و در آيه 90، خداوند به پيامبر اسلام (ص) امر مي‌فرمايد: «فَبِهُداهُمُ اقْتَدِهْ»، يعني به هدايت آنان اقتدا كن. اين آيه به وضوح به پيوستگي و هم‌راستايي پيامبران الهي اشاره دارد و بر نقش هدايتگرانه آن‌ها در تاريخ بشريت تأكيد مي‌كند. دراين آيات و آيات ديگر قرآن، ابعاد اقتداي پيامبر اسلام به هدايت انبيا شامل هدايتگري (نقش پيامبران در هدايت مردم و مبارزه با شرك و بت‌پرستي)، ابعاداخلاقي (نمونه‌هاي اخلاقي مانند صبر، عدالت، عفت و بخشش)، ابعاد عملكردي (اقدامات عملي پيامبران در مواجهه با چالش‌ها و مشكلات)مي باشد. روش‌ها و مراحل اقتداء مردم به هدايت انبياء شامل شناخت و معرفت انبيا، قبول و پذيرش هدايت انبيا و عملي كردن دستورات و آموزه‌هاي انبيا مانند تبديل هدايت نظري به عمل وبررسي نمونه‌هاي عملي از زندگي انبيا و پيروان آنها مي باشد كه در اين پايان نامه مورد بررسي قرار مي گيرد.

نویسنده: شهناز بصيرزاده

استاد راهنما: فاطمه بيگم بال افكن

رشته: تفسير و علوم قرآن

موضوع: تفسير

چکیده: باطل‌گرايي، يكي از مفاهيم مهم در قرآن است كه به‌طور مستقيم به نحوه تفكر، عمل و درك انسان از واقعيت‌ها و حقيقت‌ها مرتبط مي‌شود. قرآن، در بسياري از آيات خود، به بحث پيرامون باطل‌گرايي پرداخته و آن را در مقابل حقيقت و ايمان قرار مي‌دهد. باطل‌گرايي به عنوان موضوعي نوين با ابعاد متنوع در آيات قرآني مطرح شده است. شناخت ابعاد باطل‌گرايي، كه شامل عوامل و عواقب آن مي‌شود، مي‌تواند در يافتن مسير فطرت بسيار اثرگذار باشد. پژوهش حاضر بر اساس الفاظي چون «باطل»، «مبطلون» و «بَطَل» كه در قرآن آمده، انجام گرفته است. اين تحقيق با هدف آشنايي و دوري جستن از عوامل و عواقب باطل‌گرايي و همچنين شناسايي مصاديق آنها به كمك آيات قرآن انجام شده است. هدف اصلي پژوهش، ريشه‌يابي قرآني عوامل و عواقب باطل‌گرايي و توجه به مصاديق آنها همراه با تطبيق اين عوامل و مصاديق در زندگي فردي و اجتماعي انسان است. روش اين تحقيق به صورت توصيفي – تحليلي مي‌باشد .عناوين به دست آمده در اين پژوهش ابتكاري بوده . نتايج نشان داده است كه باطل‌گرايي از منظر قرآن، نه‌تنها به معناي گمراهي و انحراف از مسير خداوند است، بلكه مي‌تواند فرد و جامعه را به فساد دچار كند. قرآن ، با تأكيد بر حقيقت و دوري از باطل، انسان‌ها را به سمت اصلاح فردي و اجتماعي و رسيدن به كمال انساني هدايت مي‌كند. نوآوري تحقيق در اين است كه با بررسي تمامي الفاظ از ريشه «باطل» و استخراج عناوين و مصاديق مربوط به باطل‌گرايي، پژوهشي جديد در علوم قرآني به دست آمده است.