نویسندگان:

سید نقی موسوی¹ ، الهام شیرازی² ، ملیحه توفیقی³ ، حسن شیرزاد⁴ ، اسفندیار ولی پورفرد⁵ .

¹استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان

²فارغ التحصیل رشته حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی

³فارغ التحصیل رشته حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی

⁴فارغ التحصیل رشته حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی

⁵فارغ التحصیل رشته حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی

چکیده فارسی: وجه التزام که شرط کیفری نیز اطلاق می شود در اکثر نظام های حقوقی جهان، معنای ثابتی دارد و یعنی از مبلغی که دوطرف یک قرارداد برای نقض تعهد که اعم از عدم انجام تعهد یا تاخیر در اجرای آن اس، در قرارداد مشخص می کنند و در واقع نوعی جریمه ی مالی است که میزان آن را طرفین مشخص می کنند و ماهیتی تلفیقی دارد بدین معنی که دارای جنبه ی ترمیمی و نیز تنبیهی می باشد در مقابل خسارت تنبیهی عراتست از مبلغی که علاوه بر خسارت ترمیمی به دلیل وقوع عمد یا سوء رفتار خوانده به نفع خواهان رای داده می شود یا جایی که رفتار خوانده عمدی، خود سر، جسورانه و یا از روی بدخواهی باشد، دادگاه مقرر می کند که وی مبلغی را علاوه بر خسارات ترمیمی بپردازد در نظام حقوقی ایران خسارت تنبیهی فقط در دعاوی بین المللی و در رفتار متقابل مورد حکم قرار می گیرد، لذا در دعاوی داخلی باید از نهادهایی چون وجه التزام ، خسارت معنوی، خسارت تاخیر تادیه و یا حتی دیه استفاده کرد؛ با این وجود در بعضی موارد هیچ یک از این نهادها جایگزین کاملی نمی باشند و در حقوق داخلی ایران نیاز به تاسیس نهاد خسارت تنبیهی احساس می شود به رغم آن که وجه التزام نیز گاه به دلیل کمتر بودن ضرر وارده از میزان وجه التزام دارای جنبه تنبیهی و غیر ترمیمی است، این دو نهاد تفاوت های بسیاری دارند؛ از جمله این که خسارت تنبینی برعکس وجه التزام نمی تواند جنبه ی ترمیمی داشته باشد، افزون بر این میزان خسارت تنبیهی را دادگاه مشخص می کند و نه طرفین قرارداد و مستلزم احراز عمد و سوء نیت است در این مقاله به مطالعه تطبیقی و ماهیت وجه التزام، تطبیق ماهیت شرط وجه عدم التزام با شرط وجه التزام، و جه التزام در حقوق فرانسه، انگلیس، شوروی سابق و ایران، تعدیل وجه التزام در نظام حقوقی فرانسه، انگلستان، نظام حقوقی ایران، همچنین به خسارت تنبیهی در حقوق انگلستان، ایالات متحده آمریکا، آلمان، کشورهای عربی و حقوق ایران وجوه اشتراک خسارت تنبیهی و وجه التزام و وجوه افتراق خسارت تنبیهی و وجه التزام پرداخته شده است

کلمات کلیدی: وجه التزام ، عدم وجه التزام و خسارت تنبیهی .