نویسندگان:

محمود حکمت‌نیا¹ ، راحله محمدباقر² .

¹دکتری فقه و حقوق اسلامی، دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

²استادیار گروه آموزش معارف اسلامی، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی ۸۸۹ ۱۴۶۶۵، تهران، ایران

چکیده فارسی: در طی خلافت عباسیان ۶۵۶ ۱۳۲ ق تقریبا اتفاق و رویدادی نیست که از اوضاع بغداد تاثیر نپذیرفته باشد بغداد یا مدینه السلام پاتخت و کلان شهر اسلامی،از همان آغاز تاسیس توانست موقعیت خود را به عنوان مرکزیت سیاسی،فرهنگی و اقتصادی جهان اسلام تثبیت کند لیکن دارالخلافه عباسی به زودی مرکز مللو نحل گوناگون شد،به طوری که بافت ناهمگون جمعیتی و تضاد منافع سیاسی،اقتصادی و مذهبی زمینه ساز بسیاری از آشوب ها و درگیری های شهری میان اقوام عرب،ترک و ایرانی گردید این پژوهش با هدف فهم و درک بهتر شرایط اقتصادی بغداد در قرن چهارم هجری،به روش توصیفی تحلیلی با استفاده از مطالعات کتابخانه ای به بررسی موضوع یاد شده می پردازد نتایج پژوهش حاکی از آن است که عدم تعادل و توازن میان اجزای نظام سیاسی بر اوضاع اقتصادی و معیشت مردمان این دوره،بی تاثیر نبوده ایست بطوری که روند انحطاط اقتدار سیاسی و نظامی دولت عباسی و چندگانه قدرت در این زمان،به نابسامانی اجتماعی و اقتصادی بغداد دامن زد

کلمات کلیدی: وضعیت اقتصادی ، ساختار سیاسی ، بغداد ، عباسیان ، قرن چهارم .