چکیده فارسی: هدف از پژوهش حاضر شناسایی عوامل فراتشخیصی و وابسته به تشخیص شخصیت در رفتارهای پرخطر نوجوانان بوده است. جامعه پژوهش حاضر دانش‌آموزان شهر اصفهان بوده و پژوهش دارای طرحی علّی-مقایسه‌ای است. از میان 1200 دانش‌آموز پسر دورۀ متوسطه شهر اصفهان که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شده بودند، ابتدا بر اساس نمرات انتهای توزیع پرسشنامه رفتارهای پرخطر و مصاحبه تشخیصی چهار گروه از نوجوانان دارای رفتارهای پرخطر خشونت، مصرف سیگار، مصرف مشروبات الکلی و رابطه با جنس مخالف انتخاب شدند و از طریق پرسشنامه شخصیتی فرم کوتاه نئو مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفتند. برای ترسیم الگوی وابسته به تشخیص و فراتشخیص از آزمون تحلیل تشخیص و تحلیل چندمتغیری واریانس استفاده شده است. نتایج نشان داد که مؤلفه باوجدان بودن عامل فراتشخیصی میان چهار گروه رفتارهای پرخطر مورد بررسی است و کسب نمره متعادل در مؤلفه وجدان عامل مشترک میان همه رفتارهای مورد بررسی است. همچنین نتایج نشان داده است که مؤلفه‌های روان‌رنجورخویی، برونگرایی، تجربه‌پذیری و موافق بودن عوامل وابسته به تشخیص هستند. نتایج تحلیل تشخیص نشان داده که آزمودنیها به درستی در گروههای چهارگانه رفتارهای پرخطر طبقه‌بندی شده‌اند و مؤلفه شخصیتی باوجدان بودن فراتشخیصی بوده است و می‌تواند در ایجاد و تداوم رفتارهای پرخطر متفاوت نقشی مهم داشته باشد. براساس یافته‌های پژوهش حاضر می‌توان گفت که مؤلفه‌های شخصیتی از عوامل فراتشخیصی در رفتارهای پرخطر هستند و بر همین اساس در طراحی مداخلات آموزشی، درمانی و تدوین فرمولهای علت‌شناختی و نشانه‌شناختی این رفتارها، سازه‌های مذکور می‌توانند به عنوان یکی از همبودها و همبسته‌های اصلی مدنظر قرار گیرند.
Transdiagnostic and Diagnosis-Related Role of Big Five Personality Factors in Predicting Adolescents’ Risky Behaviors
English Abstract: This study was carried out to identify transdiagnostic and diagnosis-related role of Big Five personality factors in predicting adolescents’ risky behaviors. This research had a causal-comparative design and its population comprised senior secondary school students in Isfahan. For the purpose of sampling, multi-stage cluster sampling method was utilized and 1200 high school students were selected. Then, four groups of students with risky behaviors of violence, smoking, alcohol consumption and relationship with the opposite sex were identified based on their scores on Iranian Adolescents’ Risk-Taking Scale. In the next step, a semi-structured interview was conducted and NEO-FFI Inventory was also given to the subjects. To identify the patterns of transdiagnostic and diagnosis-related model, multivariate analysis of variance and discriminant analysis were utilized. The results showed that conscientiousness functioned as a transdiagnostic factor in the four groups with risky behaviors. Furthermore, neuroticism, extraversion, openness to experience, and agreeableness were diagnosis-related factors. The results of discriminant analysis showed that the participants were properly classified into the four groups. Some components, such as conscientiousness were transdiagnostic and can play a significant role in the onset and maintenance of risky behaviors. Hence, the aforementioned constructs could be used in the design of educational and therapeutic interventions since they may contribute to comorbidity through shared (transdiagnostic) processes.
Keywords: adolescents , transdiagnostic , diagnosis-related , Big Five personality factors , risky behaviors .