نویسندگان:

فرزانه تاج آباد¹ .

¹استادیار پژوهشکده اعجاز قرآن، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده فارسی: نماز، بر دو بستر کلام و رفتار شکل گرفته و شبکه ای در هم تنیده از روابط کلامی و غیر کلامی را به نمایش می گذارد جستار حاضر می کوشد با نگاهی میان رشته ای و بر پایه مفاهیم مطرح در نشانه شناسی پیر سی و همچنین نظریه طبقه بندی رفتارهای غیر کلامی جاندت، ۲۰۰۴ ، ارتباط های غیر کلامی موجود در نماز را تحلیل کرده و به این پرسش ها پاسخ دهد: کدام یک از اعمال نماز، نشانه یا نوعی ارتباط غیر کلامی محسوب می شود؟ این رفتارها از چه نوعی است؟ آیا آنها جهانی هستند یا منطقه ای؟ و اینکه در کدام یک از این اعمال، نقش ارتباطات غیر کلامی پررنگ تر از ارتباطات کلامی است؟ یافته ها نشان میدهد که طیف گسترده ای از انواع رفتارهای غیر کلامی از رفتارهای بدنی گرفته تا رفتارهای فاصله ای، زمانی، فرازبانی و نظیر آن در نماز به کار گرفته می شود برخی از این رفتارها جهانی و تعدادی منطقه ای است غالبا رفتارهای غیر کلامی همراه گفتار استفاده می شوند و نقش مکمل کلام برای تاثیرگذاری بیشتر را ایفا می کنند، اما گاهی می توانند جانشین کلام شوند در مواردی مانند رکوع و سجود، رفتارهای غیر کلامی بر کلام ارجح می شوند اما در قیام که حالتی بی نشان است، کلام اهمیت بیشتری دارد

کلمات کلیدی: ارتباط کلامی ، نشانهشناسی ، نماز ، ارتباط غیرکلامی ، سیری در مسائل خانواده ، هدف تربیت اعتقادی ، جنسیت‌پذیری تربیت اخلاقی ، مبانی تربیت عقلانی ، مبانی تربیت سیاسی ، حمایت‌ اجتماعی خانواده ، توسعه سیاسی ، پایگاه اقتصادی- اجتماعی ، سیاست جنایی قضائی ، مدیریت و سبک زندگی ، نظام تعلیم و تربیت عمومی .