نویسندگان:

محمد نوروزی¹ ، فاطمه جهانی جوانمردی² .

¹کارشناس ارشد تعلیم و تربیت اسلامی، دانشگاه شاهد تهران

²کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده فارسی: در پژوهش حاضر تببین وجوه سیره ارتباطی امام رضا ع در مواجهه با اقشار مختلف جامعه عصر خود مورد بحثواقع شده است در این راستا ضمن بررسی نحوه برخورد، ارتباط و تعامل با دیگران از نظر فرهنگ دینی، آموزش های اسلامی و امام رضا ع ، رفتار و سیره ی ارتباطی امام رضا ع با خانواده، اطرافیان، زیر دستان، پدر و مادر، عفوو گذشت امام رضا ع ، رابطه امام رضا ع با محرومان جامعه و نیز همیاری و مهرورزی امام رضا در رابطه با آسیبدیدگان و اجتماع عصر خود به بحث گذارده شده است روش انجام پژوهش، تحلیل اسنادی بوده به منظور گردآوریداده های لازم جهت پاسخگویی به سئوال های پژوهش کلیه اسناد و مدارک موجود و مرتبط با موضوع حاضر بااستفاده از فرم گردآوری داده ها جمع آوری و با شیوه کیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است عمده ترینیافته های پژوهش عبارتند از:۱ برخی از عمده ترین دستورات و آموزه های دین اسلام و امام رضا ع در رابطه با تعامل و ارتباط با دیگران، ایناست که در فرهنگ دینی و آموزشهای اسلامی، پاسداشت حرمت دیگران و همنوعان، جزء ضروری ترین حقوق انسانیشمرده شده است و هر یک از امامان علیهم السلام به گونه ای تبیین کننده این اصل کلی بوده اند و امام رضا علیهالسلام وارث این ارزش ها می باشد ۲ برخی از عمده ترین ویژگی های سیره ارتباطی امام رضا ع با خانواده، اطرافیان و زیردستان این بود که؛ هرگاهامام تنها می شد و فارغ از مسائل روزمره می گردید، اعضای خانواده و اطرافیان را گرد می آوردند، با آنان سخن می گفتو انس و الفت می گرفت، و هرگاه بر سر سفره حاضر می شد، خرد و کلان حتی کارگزار و حجام حجامت کننده را فرامی خواند ۳ برخی از عمده ترین توصیه های سیره ارتباطی امام رضا ع در ارتباط با پدر و مادر این است که فرمودند: باید ازپدر اطاعت کنی و نسبت به او نیکویی نمایی و در برابرش تواضع و خضوع کرده و به بزرگی از او یاد کنی و موردتمجید و تعریف قرارش دهی و در محضرش آهسته سخن گویی؛ چرا که پدر اصل و ریشه ی فرزند است و فرزندبخشی از اوست و بدان که حق مادر از لازم ترین حقوق و واجب ترین واجبات می باشد زیرا او در شرایطی تو را دررحم خود پرورانیده و از شیره ی جانش به تو خورانیده است که هر کس در چنان شرایطی حاضر به تحمل این همهزحمات نبوده است ۴ برخی از عمده ترین ویژگی های سیره ارتباطی امام رضا ع با موضوع عطوفت و گذشت ایشان نسبت به دیگراناین است که؛ رفتار امام رضا علیه السلام آکنده از علاقه و محبت نسبت به بندگان خداوند بود تاریخ زندگی امام رضا ع چنین نشان می دهد که هر گاه در برابر افرادی که با آن بزرگواران ظلم و ستمی کرده بودند، قرار می گرفتند، بابزرگواری و گذشت خود، آنان را شرمنده می ساختند و گاهی با سکوت خود که در برابر بی حرمتی ها و توهین هایفراوانی که از سوی دیگران انجام می شد، فقط با نگاه کردن بر زمین بسنده می کردند، می باشد ۵ عمده ترین ویژگی های سیره ارتباطی امام رضا ع با محرومان جامعه این است که امام رضا علیه السلام دربرطرف ساختن مشکلات مردم بسیار تلاش می کرد و همواره به درد محرومان رسیدگی می نمود و حاجت نیازمندان رابرآورده می ساخت و در بسیاری از موارد خود شخصا وارد صحنه می گردید ۶ عمده ترین ویژگی های سیره ارتباطی امام رضا ع در اجتماع و در رابطه با آسیب دیدگان ای است که از دیدگاهایشان یاریرسانی به مردم و گرهگشایی از کار آنان جبران عمل نامشروع کمک به حاکمان جور است از نظر امام رضاعلیه السلام باید به سرعت کار آسیب دیدگان سامان داده شود تا از این وضع نجات یابند از این رو از آن حضرت چنینروایت شده است: «خدا توانمندان را مکلف کرده است که امور زندگی بیماران زمین گیر و تیره بختان را سامان دهند»

کلمات کلیدی: امام رضا ع ، تببین ، سیره ارتباطی ، اقشار مختلف .