چکیده فارسی: پیامبر ص در دوران توقف خود در مکّه بسی آزار دید و بارها دلتنگ شد و خداوند او را تسلیت و آرامش خاطر داد و وحشتش را به انس مبدل ساخت و یکی از این موارد، سوره ی ضحی است که برای دلداری پیامبر نازل گشت و در ابتدای سوره خداوند به چاشتگاه که مظهر نور است سوگند خورده است که عرفا متفقند که مراد نور قلوب عارفان، مظهر روح انسانی، وحی و است و لیل مظهر حجاب، نفس و قطع وحی و است و برخی از آنها لیل را مظهر نماز شب و شب زنده داری عرفا می دانند که گنج های الهی و ربانی را در شب بدان دست می یازند و سپس به پیامبر متذکر می شود که دنیا دار فنا و آخرت دار بقاء است و جایگاه شفاعت که برای پیامبر ذخیره نموده است از مقام نبوت و رسالتی که در دنیا به وی عطا کرده است برتر است و سپس در این نوشتار به تبیین اصطلاحات شفاعت، عطا، قناعت، پرداخته و با استناد به اقوال مفسران آیه ی است و سپس در این نوشتار به تبیین اصطلاحات شفاعت، عطا، قناعت، پرداخته و با استناد به اقوال مفسران آیه ی «وَلَسَوْفَ یُعْطِیكَ رَبُّكَ فَتَرْضَى» ضحی/ 5 امیدوار کننده ترین آیه قرآن دانسته و در این سوره مراد از هدی را هدایت عام دانسته و باتوجه به اینکه یتیم در این سوره دو مرتبه آمده است پی به اهمیت اهتمام به امر یتیم برده هر چند در تفاسیر یتیم، فرد منفرد فارق از عالم قدس و در پس حجاب نفس دانسته شده است که با صفات نفسانی از خداوند محجوب مانده است این پژوهش با روشی توصیفی تحلیلی تفاسیر و کتب عرفانی پیرامون سوره ضحی را مورد مطالعه قرار می دهد و با تأمل در آن، این آثار را بررسی کرده است تا بر این مطلب تأکید کند که برخی از واژگان این سوره چون لیل، ضحی، عطا، رضا، یتیم، سائل، آخرت ، اولی ، نعمت و در عرفان جایگاهی خاص دارد و تفاسیر عرفانی برداشت های متفاوتی از آن داشته اند که به برخی از آنها اشاره می شود