نویسندگان:

صادق امیری دهنوئی¹ ، مجتبی گراوند² .

¹کارشناس ارشد تاریخ اسلام دانشگاه پیام نور واحد قشم

²عضو هیئت علمی دانشگاه خرم آباد

چکیده فارسی: مذهب اهل سنت در قرن دوم هجری به چهار فرقه حنبلی، مالکی، حنفی و شافعی تقسیم شد و از این چهار فرقه نیز طی دو قرن نخست حنفی و شافعی گسترش داشتند چنان که شافعیان بیشتر در غرب و شمال غربی جهان اسلام بودند و نیز در قسمت های شرق، شمال شرقی، غرب و مرکز ایران نفوذ داشتند بیشتر علمای برجسته شافعی در قرن ششم هجری، در خراسان ظهور کردند و، در حقیقت مرکز عمده شافعیان شهرهای بزرگ خراسان همچون نیشابور، بوده است گروهی از بزرگان اصحاب حدیث مانند بیهقی و حاکم در این شهر ظهور کردند و به همین سبب عقاید سنی و گرایش های مذهبی شافعی بر مدارس این شهر غالب بود، تا جایی که مدرسه ای که نیشابوریان اداره می کردند معمولا خصائص سنی داشت و این شهر به صورت مراکز علمی مخصوص و وابسته به پیروان اهل سنت درآمد و با دارالعلم هایی که در حکم پایگاه های تبلیغاتی مذاهب شیعه بود رقابت می کرد در واقع تاسیس برخی از نخستین مدارس توسط علمای شافعی، در واقع عکس العملی بود در برابر فشار و اجحافی که از طرف حنفیان خراسان در حق آنان روا داشته شد این فشارها و آزارها چنان بود که علمای شافعی اموال شخصی خود را بر این کار وقف کردند تا از مذهب خود حمایت کنند در این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی به بررسی فرقه شافعی، چگونگی شکل گیری این فرقه و نقش شافعیان در پیدایش مدارس پرداخته شده است

کلمات کلیدی: شافعیان ، خراسان ، پیدایش مدارس ، رفتار شناسي، روابط اجتماعي، روابط اقتصادي، روابط خانوادگي، روابط فرهنگي، سوره ماعون. ، فواید نجوم .