نویسندگان:
ابراهیم خانی1 .1دانشجوی دکتری حکمت متعالیه دانشگاه اصفهان، بورسیه گروه تمدن دانشگاه امام صادق ع
چکیده فارسی: پدیده اجتماعی اربعین را می توان از منظر های مختلف مورد شناسایی قرار داد اما آنچه در این میان از اولویت بیشتری برخوردار است فهم جوهره اصلی و فصل نهایی هویت این پدیده است گاه ممکن است در برخی ازمطالعات ابعاد فراوانی از این پدیده مورد بررسی و شناسایی قرار گیرد ولی همچنان اصلی ترین شاخصه هویتی این واقعه در حجاب باشد این پدیده ظاهری بسیار عظیم و باطنی بس عمیق دارد و بدون درک صحیح باطن آنامکان تحلیل ظاهر آن به طور دقیق امکان پذیر نیست در این راستا به نظر می رسد عمق باطن این پدیده را تنها بر اساس یکی از عمیق ترین آموزه های عرفان اسلامی یعنی مسئله فناء عرفانی می توان توضیح داد اما آنچه این توضیح را متفاوت می کند اینست که برخلاف سیر معمول در سلوک عرفانی که در آن، مقام فناء عرفانی به نحو کاملا فردی رخ می دهد در پدیده اربعین این آموزه عرفانی با تمام عمق آن در قالب یک پدیده اجتماعی بسیار وسیع و فراگیر تجلی می یابد و به نظر می رسد جوهره اصلی هویت این پدیده نیز همین باشد یعنی ظهور و تجلی یکی از عمیق ترین آموزه های عرفانی در بستر یک پدیده اجتماعی لازم به ذکر است تبیین جوهره اصیل این واقعه از منظر مذکور می تواند یکی از مهمترین ظرفیت ها و شاخصه های تمدن زایی شیعه را روشن نماید بر این اساس در این مقاله تلاش می شود ابتدا ابعاد نظری مقام فناء عرفانی تشریح شود سپس بر پایه خصوصیات مقام فناء عرفانی نشان داده شود که پدیده اربعین دارای شاخصه های ظهور این مقام عرفانی در سطح اجتماعی است در پایان نیز تلاش می شود از این منظر ظرفیت تمدنی این پدیده مورد بررسی قرار گیرد