نویسندگان:

¹دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی ،دانشگاه پیام نور لواسانات،ایران

²دانشجوی دکتری ، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، تهران، ایران

چکیده فارسی: اسلام آوردن ایرانیان، فرایند پیچیده و تدریجی بود که چندین قرن به طول انجامید و از یک ناحیه به ناحیه دگر و از منطقه ای به منطقه ی دیگر کاملا متفاوت بوده است علی رغم برخی پایداری ها که از جانب برخی عناصر روحانیت زرتشتی انجام گرفت ، سیاست های ضد اسلامی فاتحان بعدی ، موجبات تغییر دین اکثریت ایرانیان شد موانع برای ترک روند این تغییر دین فراوان است و اطلاعات سودمند و بالقوه ای در منابع به صورت پراکنده و آشفته در این باره وجود دارد هدف اصلی مقاله حاضر بررسی موشکافانه و دقیق علل گروش ایرانیان به اسلام در قرون نخستین اسلامی می باشد یافته های این پژوهش نشان می دهد که اولا این تغییر دیانت به صورت محدود و تدریجی تا پایان دوران امویان ادامه داشت و به دنبال پیروزی نهضت عباسی اغلب ایرانیان به دین جدید گرویدند دوما برخی از پذیرندگان ، دین جدید را به عنوان یک سرپناه و وسیله ای جهت حفظ دارایی های خود به حساب می آوردند و در نهایت اینکه اگر چه گاهی مشوق های اقتصادی در روند نوکیشی موثر بوده است اما فشارهای اجتماعی نا محسوس و هوشمندانه ، اصلی ترین عامل در تغییر تدریجی دیانت ایرانیان در قرون نخستین اسلامی می باشد