چکیده فارسی: هدف پژوهش حاضر تدوین برنامه علاقه اجتماعی درمانی برای نوجوانان قلدر و قربانی و ارزیابی اثربخشی آن بر مهارتهای اجتماعی نوجوانان قلدر و قربانی بود. در این پژوهش نیمه آزمایشی، جامعه آماری شامل تمامی دانش‌آموزان پسر قلدر و قربانی پایه‌های دوم و سوم متوسطه شهر ابرکوه بود که در سال تحصیلی 95-1394 مشغول به تحصیل بوده اند. به‌منظور اجرای پژوهش پس از جامعه‌سنجی، از بین دانش‌آموزانی که بر اساس تحلیل نتایج جامعه‌سنجی تحت عنوان قلدر و قربانی طبقه‌بندی شده بودند، 40 دانش‌آموز به‌طور تصادفی به‌عنوان نمونه گروه قلدر و 40 دانش‌آموز به‌طور تصادفی به‌عنوان نمونه گروه قربانی قلدری انتخاب شدند. هر گروه به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند و سپس پرسشنامه مهارتهای اجتماعی روی آنها اجرا شد. گروههای آزمایش به‌صورت جدا‌گانه در هر هفته دو جلسه و در مجموع به مدت 12 جلسه در برنامه علاقه اجتماعی درمانی قرار گرفتند. پس از پایان جلسات آموزشی و نیز در مرحله پیگیری پرسشنامه مهارتهای اجتماعی مجدداً اجرا شد. نتایج تحلیل واریانس یک‌راهه آمیخته نشان داد برنامه علاقه اجتماعی درمانی در گروههای آزمایش در مقایسه با گروههای گواه همتای خود، به‌طور معناداری افزایش مهارتهای اجتماعی در مرحله پس‌آزمون و پیگیری را در پی داشته است. نتایج بیانگر این بود که علاقه اجتماعی درمانی یک روش مؤثر برای پرورش مهارتهای اجتماعی در جهت افزایش همدلی، مسئولیت‌پذیری، همکاری، ارتباط و مشارکت در نوجوانان قلدر و قربانی است.
Developing a Social Interest Therapy Program and Evaluating its Effectiveness in Promoting Adolescent Bullies and Victims’ Social Skills
English Abstract: The aim of the present study was to develop a social interest therapy program and evaluate its effectiveness in promoting adolescent bullies and victims’ social skills. The statistical population of this semi-experimental study comprised all male bullies and victims studying in the eleventh and twelfth grades in Abarkooh in academic year 2015-1016. Through sociometric method, the students were categorized into bullies (N=40) and victims (N=40) and then in each group the students were randomly assigned to control and experimental groups. In the next step, the Social Skills Questionnaire was administered to the participants. The experimental groups received a total of 12 social interest therapy sessions (2 weekly sessions). After completion of the training and also in the follow-up phase the Social Skills Questionnaire was administered to the subjects again. Results of mixed MANOVA in the posttest and follow-up phases showed that the social interest therapy program significantly increased social skills in the two experimental groups. Results were indicative of the fact that social interest therapy was an effective method for promoting adolescent bullies and victims’ social skills so that sympathy, accountability, cooperation, communication, and participation can be boosted among them.
Keywords: social skills , adolescents , social interest therapy , bullying , victims .