نویسندگان:

فاطمه فرجی¹ ، حانیه ذاکری نیا² .

¹دانش‌آموخته کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه شیراز، فارس، ایران

²استادیار گروه حقوق خصوصی و اسلامی دانشگاه شیراز، فارس، ایران

چکیده فارسی: اعطای تابعیت ازطریق نسب مادری در نظام حقوقی ایران چالش­هایی دربارة تابعیت فرزندان حاصل‌از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی دارد. در سال 1398 ماده واحده­ای برای پوشش کاستی‌­های قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل‌از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی مصوب سال 1385 تصویب شد. این امر نه‌­تنها راهگشا نبود، بلکه مسئله‌ را پیچیده‌­تر کرد. یکی از چالش­ها، کفایت ازدواج شرعی به­‌جای مجوز از دولت (ماده 1060 قانون‌مدنی) برای اعطای تابعیت است که تبعات جبران‌­ناپذیری به­‌خصوص برای زن ایرانی به دنبال دارد. همچنین، به‌رغم اکتسابی‌دانستن تابعیت، اعطای تابعیت ایجابی بوده، و باعث ایجاد وضعیت تابعیت مضاعف شده ­است. در نوشتار حاضر با بررسی توصیفی ـ تحلیلی، این نتیجه به دست می­‌آید که ممکن است اعطای تابعیت به این کودکان، گامی مثبت جهت کاهش آسیب­ها و مشکلات آن­ها باشد و برای افراد فاقد شناسنامه که هویتی دوگانه دارند، راهگشا باشد؛ اما به‌­دلیل عدم اطلاع‌­رسانی مناسب و عدم شفافیت، چالش‌­های بسیاری در این زمینه وجود دارد و نیز باتوجه‌­به مهاجرت­های پنهانی و بی­‌برنامة موجود، مسئله‌ را با تهدیدهای امنیتی و سیاسی روبه­‌رو می‌­سازد؛ حجم وسیع مهاجرت به ایران نیز موضوع را از حالت عادی به حالت امنیتی و سیاسی تبدیل کرده است. در روند صدور شناسنامه، مرحلة استعلامات نهاد امنیتی باکندی بسیار روبه‌­رو است؛ اما باوجوداین، امکان کاهش نهادهای تصمیم‌­گیری وجود ندارد و این عدم امکان، ناشی از مسائل امنیتی است. به‌این‌ترتیب، ایران باید آگاهانه‌­تر و فعالانه‌­تر به این موضوع بپردازد و تهدیدها را تبدیل به فرصت کند و رویکردش در اعطای تابعیت، به‌­صورت یک جانبه نباشد.

کلمات کلیدی: تابعیت ، مادر ایرانی ، پدر خارجی ، نسب مادری ، تابعیت اکتسابی ، تابعیت ذاتی .

Legal Challenges of the Citizenship of the Child Born of the Marriage of an Iranian Woman and a Non-Iranian Man with Emphasis on the Amendment Regulation of 1398s

English Abstract: Granting citizenship through the Iranian legal system has challenges in relationship with citizenship of children born from the marriage of Iranian women to foreign men. In 1398, the act was approved to cover the shortcomings of the 1385’s act. This not only did not open the way but made the problem more complicated. One of the challenges is the sufficiency of Sharia marriage instead of permission from the government (Article 1060 of the Civil Code) for granting citizenship, which creates irreparable consequences, especially for Iranian women. Also, despite considering citizenship to be acquired, granting citizenship has been positive and has created a situation of dual citizenship. The present article, through a descriptive-analytical review, comes to the conclusion that although it is possible that granting citizenship to these children is a positive step to reduce their injuries and problems, and it opens the way for people without birth certificates who have dual identity; But due to lack of proper information and lack of transparency, there are many challenges in this field; Also, due to the existing secret and unplanned migrations, the issue faces security and political threats. The large volume of immigration to Iran has also turned the issue from normal to security and political. The process of issuing a birth certificate is faced with a considerable delay in the security institution's inquiry stage. Still, due to security issues, it is impossible to reduce decision-making institutions. Therefore, Iran should enter into this issue more consciously and actively, and turn threats into opportunities, and the approach to granting citizenship should not be unilateral.