چکیده فارسی: زمینه و هدف: پژوهش حاضر، با هدف بررسی اثر بخشی آموزش روش‌های تغییر و اصلاح رفتار، به مادران، بر میزان پرخاشگری در کودکان بیش‌فعال، با نقش تعدیل‌کنندگی اضطراب مادران، اجرا شد. روش پژوهش: در این پژوهش، از روش نیمه‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون- پس‌آزمون و پیگیری با گروه گواه ناهمسان، استفاده شد. جامعه آماری، شامل مادران دارای فرزندان بیش‌فعال مراجعه‌کننده به کلینیک‌های روان‌شناسی و روان‌پزشکی شهر قم در دامنه 7 تا 12 سال و در سال تحصیلی 1402-1401 بودند که تعداد 60 نفر از آنان، به‌روش نمونه‌گیری در دسترس به‌عنوان نمونه پژوهش، انتخاب شدند که از این میان، تعداد 30 نفر به‌عنوان مادران مضطرب (15 نفر گروه آزمایشی و 15 نفر گروه گواه) و 30 نفر به‌عنوان مادران غیر مضطرب (15 نفر گروه آزمایشی و 15 نفر گروه گواه) در گروه‌ها به‌صورت تصادفی جای‌دهی شدند. جهت جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه سیاهه رفتاری کودک و پرسشنامه اضطراب بک، استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و تحلیل کواری انس استفاده شد. یافته‌ها: یافته‌های داده‌های پژوهش، نشان داد که آموزش روش‌های تغییر و اصلاح رفتار به مادران، در کاهش پرخاشگری کودکان بیش‌فعالی مؤثر بوده (05/0p<) و اضطراب مادران در رابطه بین آموزش روش‌های تغییر و اصلاح رفتار به مادران و پرخاشگری کودکان بیش‌فعال، نقش تعدیل‌کنندگی داشت (520/0=F، 05/0>P). نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که پس از آموزش به مادران، پرخاشگری کودکان، به‌صورت معناداری کاهشی بوده و علاوه بر این، اضطراب مادران در رابطه بین آموزش روش‌های تغییر و اصلاح رفتار به مادران و پرخاشگری کودکان بیش‌فعال، نقش تعدیل‌کنندگی داشت.
The effectiveness of teaching methods to change and modify behavior to mothers On the level of aggression in hyperactive children, with the moderating role of mothers' anxiety
English Abstract: Background and Aim: The present study was conducted with the aim of investigating the effectiveness of teaching methods of behavior change and modification to mothers on the level of aggression in hyperactive children, with the role of modulating mothers' anxiety. Methods: In this research, a semi-experimental method of pre-test-post-test and follow-up with heterogeneous control group was used. The statistical population included mothers with hyperactive children who referred to psychology and psychiatry clinics in Qom between the ages of 7 and 12 and in the academic year of 2023-2022, and 60 of them were selected as the research sample using available sampling. Among them, 30 people were randomly assigned as anxious mothers (15 experimental group and 15 control group) and 30 non-anxious mothers (15 experimental group and 15 control group). In order to collect data, the child's behavior list and Beck's anxiety questionnaire were used. In order to analyze the data, analysis of variance with repeated measurements and the analysis of variance were used. Results: The findings of the research data showed that teaching methods to change and modify behavior to mothers was effective in reducing aggression of hyperactive children (p<0.05) and mothers' anxiety in the relationship between teaching methods to change and modify behavior to mothers and aggression of hyperactive children. had a moderating role (F=9.520 and P<0.05). Conclusion: The results showed that after teaching mothers, children's aggression was significantly reduced, and in addition, mothers' anxiety had a moderating role in the relationship between teaching methods of behavior change and modification to mothers and aggression of hyperactive children.
Keywords: anxiety , teaching methods to change and modify behavior , hyperactivity , aggression. .