نویسندگان:
لیلا ثمنی1 ، عاطفه رحمانی2 ، معصومه شهریاری3 .1استادیار گروه خانواده درمانی، پژوهشکده زنان، دانشگاه الزهرا (علیها السلام)، تهران، ایران.
2دانشجوی دکتری رشته مطالعات زنان،گروه مطالعات زنان، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
3دانشجوی دکتری رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه امام صادق(علیه السلام)، تهران، ایران.
چکیده فارسی: در فقه امامیه ازدواج موقت از عقود مشروع بوده و علاوه بر مصالح و منافع، دارای احکام و آثاری ازجمله عدم لزوم رفع نیازهای مالی و عاطفی زوجه است. عدم تبیین ضابطه‌مند حدودوثغور جواز و درنتیجه امکان سوءاستفاده از مشروعیت مطلق آن، موجب بازتاب‌های منفی و درنتیجه ایصال گزارش‌های متعددی از طرف کشورهای مختلف اسلامی و غیراسلامی و ارجاع نامه‌ها توسط سازمان‌هایی همچون فرهنگ و ارتباطات اسلامی به دانشگاه‌ها جهت تعیین میزان مشروعیت ازدواج موقت شده است. ازاین‌رو این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی امکان ارائه ملاک برای سنجش جواز یا عدم جواز ازدواج موقت بر مبنای شاخصه‌های سبک زندگی اسلامی پرداخته و با جمع‌آوری داده‌ها از طریق اسنادی، به تبیین عرصه‌ها و معیارهای همسو و متعارض ازدواج موقت با سبک زندگی اسلامی پرداخته است. یافته‌ها حاکی از آن است که ازدواج موقت نمی‌تواند به‌طور مطلق محکوم به جواز باشد؛ بلکه امکان ضابطه‌مندی بر اساس شاخصه‌های سبک زندگی اسلامی را دارد و درجایی که مؤلفه‌های سبک زندگی اسلامی با جواز ازدواج موقت در تغایر باشد بایسته است که جواز ازدواج موقت محدود شود. نتیجه اینکه با درنظرگرفتن شرایط، شاخصه‌ها و قابلیت نوسان حکمی ازدواج موقت میان وجوب تا حرمت، لازم است قوانین و به‌تبع آن فرهنگ جامعه اسلامی در راستای تحقق کارکرد ازدواج موقت مشمول تغییرات پیشنهادی گردد.
A Feasibility Study of Codified Temporary Marriage Based on Indicators of Islamic Lifestyle
English Abstract: In Imamate jurisprudence, temporary marriage is a jurisprudentially legitimate agreement with its expediencies, benefits, terms and conditions, and consequences, including the fact that the male party is not required to meet the financial and emotional needs of the female party. A lack of codified explanation of the limits on permissibility of temporary marriage has led to the possibility for playing upon the agreement’s absolute jurisprudential legitimacy, which in turn has engendered some negative publicity. It is why various Islamic and non-Islamic countries and organizations such as the Organization of Islamic Culture and Communication has called for determination of the boundaries of temporary marriage. Using the analytic-descriptive method, this study tries to examine the possibility of providing criteria for giving or refusing to give permission for temporary marriage based on the indicators of Islamic lifestyle; and through collecting data with the documentary research method, it has delineated the areas where, and the criteria according to which, temporary marriage is in or out of line with Islamic lifestyle. The findings show that temporary marriage cannot be given an unlimited permission, but can be codified in accordance with indicators of Islamic lifestyle, and in cases where the indicators do not allow temporary marriage, there needs to be restrictions on the permission. As a result, given the terms and conditions, criteria, and variation of the permissibility of temporary marriage, the laws and consequently the culture of Islamic society ought to be modified to get the function of temporary marriage fulfilled.