نویسندگان:

مریم خادمی¹ ، زینب اعلمی² ، امیر شهسواری³ .

¹کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

²دانشجوی دکترای دانش اجتماعی مسلمین، دانشگاه تهران، تهران، ایران

³استادیار آموزش عالی، گروه علوم تربیتی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده فارسی: یکی از چالش‌هایی که بانوان تحصیل‌کرده پس از ازدواج و مادر شدن با آن درگیر هستند، چگونگی جمع بین کنشگری اجتماعی و نقش‌های خانوادگی آنان است. امروزه این دغدغه در میان دین‌داران که ازیک‌طرف کنشگری اجتماعی را تکلیف دینی خود می‌دانند و از طرف دیگر برای نقش‌ خود در خانواده اولویت قائل‌اند، اهمیت ویژه یافته است. از این رو پژوهش حاضر با هدف شناخت پدیده ناکنشگری اجتماعی مادران تحصیل‌کرده مذهبی و ابعاد مختلف آن، با روش کیفی انجام شده است. مشارکت­ کنندگان این پژوهش را 10 نفر از مادران دانش‌آموخته زن دانشگاه شریف که در دوره حوزه دانشجویی دانشگاه شریف شرکت کرده و در زمان گردآوری و تحلیل داده‌های پژوهش دارای فرزند بودند، تشکیل می­دهند که با روش نمونه‌گیری هدفمند از نوع متجانس انتخاب شدند. گردآوری داده‌ها در این پژوهش با استفاده از مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته و تا زمان رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. در نهایت تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از روش تحلیل مضمون انجام شد. یافته‌های پژوهش در راستای اکتشاف و درک عمیق وجوه مختلف مسئله ناکنشگری اجتماعی مادران، به مجموعه‌ای از پیامدها و عوامل مرتبط دست یافت. نتایج نشان داد که مسئله ناکنشگری اجتماعی مادران می‌تواند با استفاده از چارچوب نظری ارائه شده در این پژوهش در ارتباط با تعارض کنشگری-خانواده به صورت عمیق‌تری درک شود. اصلاح ساختارهای مردانه اشتغال و تحصیل در کنار توسعه بسترهای جدید و نوآورانه کنشگری برای مادران را می‌توان یکی از دلالت‌های سیاستی مهم این پژوهش برشمرد.

کلمات کلیدی: خانواده ، مادری ، نخبگان ، سیاست آموزش عالی ، کنشگری اجتماعی .

Exploring mothers' social inactivity in the context of social activism conflicts and family roles: presenting a conceptual model based on the lived experience of a group of educated mothers of Sharif University.

English Abstract: One of the challenges that educated women face after marriage and motherhood is how to gain social activism and their family roles. Therefore, the purpose of this study is to understand the phenomenon of social inactivity of educated religious mothers and its various dimensions. This qualitative research was carried out within the framework of the basic qualitative research project and its community was female graduates of Sharif University who participated in the Sharif University Student Course during the years 2011 to 2013 and at the time of collection and analysis of research data ie 1397- 1400 had children. The sample was formed by 10 of these mothers selected by the target sampling method. The data collection tool was a semi -structural deep interview. Data analysis was performed using the content analysis method. The study's findings achieved a set of relevant consequences and factors in line with the discovery and deep understanding of the various aspects of the problem of mothers' social unrest. This study showed that we can understand the issue of mothers 'social unknowingness within the framework of social activity conflicts and mothers' family roles. Accordingly, modifying the masculine structures of employment and education and developing new and innovative activism platforms for mothers can be one of the important policy implications of this study.