نویسندگان:

حمید عبداللهیان¹ ، محمدجواد زاهدی² ، پروانه دانش³ ، عاصفه توکلی خمینی⁴ .

¹دانشگاه تهران

²دانشیار دانشگاه پیام نور

³استادیار دانشگاه پیام نور

⁴دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور تهران، ایران

چکیده فارسی: فقر و طرد اجتماعی از عوامل ظهور پدیده بی‌خانمانی است، اما ادراک این گروه از هویت خود از عوامل بنیادی است که تداوم حضور آن‌ها را در خیابان تضمین می‌کند و یا در به چالش کشیدن وضعیت موجود و بازگشت آن‌ها به منزل نقش مهمی دارد. ازاین‌رو در این پژوهش تجربه زیسته زنان بی‌خانمان از هویت مطالعه شده است. در این مقاله توصیف می‌شود که در ادراک زنان بی‌خانمان، هویت چگونه صورت‌بندی شده است؟ با استفاده از نظریات پدیدارشناسی و با کاربرد روش پدیدارشناسی تجربی، با 10 نفر از زنان بی‌خانمانی که به‌طور موقت در مددسرای نیلوفر آبی چیتگر حضور دارند، مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام‌شده و یافته‌ها، با استفاده از روش تجزیه‌وتحلیل کرسول و نرم‌افزار maxqda 10 تحلیل‌شده است. از مجموع واحدهای معنایی استخراج‌شده، چهار مقوله ساختاری «ادراک هویت پیشینی/ پسینی»، «تجربه زیسته از چاره‌اندیشی برای هویت»، «تجربه زن بودن در تلاقی با اعتیاد» و «درک دیگری از نهادهای حمایت‌گر» انتزاع شد. نتایج، شکاف بین هویت پیشینی و پسینی را آشکار می‌سازد و نشان می‌دهد زنان، نه به شکل منفعل بلکه صورت نمونه‌هایی فعال و خلاق با هویت مواجه می‌شوند و در تجربه آنان، ساختارهای شکل‌دهنده هویت انگ خورده که فاصله اجتماعی را شکل می‌دهد، مخفی مانده و امکان مقاومت و تغییر هویت از آنان سلب می‌شود. این نظام معنایی شکل‌گرفته از هویت، تداوم حضور زنان بی‌خانمان را در خیابان تضمین کند و نه بازگشت آن‌ها را به خانه. این تحقیق پیشنهاد می‌کند، سیاست‌های دیگری‌ساز که توسط نهادهای گوناگون و افراد، برضد هویت زنان بی‌خانمان عمل کند، موردبازنگری قرار گیرد.

کلمات کلیدی: پدیدارشناسی ، هویت ، زنان بی‌خانمان .

The lived experience ofَ addicted homeless women in Tehran from social identity (a phenomenological study)

English Abstract: Poverty and social exclusion are among the causes of the phenomenon of homelessness, but this group's perception of their identity is one of the fundamental factors that ensures their continued presence on the street or plays an important role in challenging the existing situation and returning them home. Therefore, in this research, the lived experience of homeless women on identity has been studied. In this article, it is described how identity is formulated in the perception of homeless women. Using phenomenological theories and using the experimental phenomenological method, a semi-structured interview was conducted with 10 homeless women who are temporarily present in Chitgar and the findings were analyzed using Creswell analysis method and maxqda 10 software.From the total of the extracted semantic units, four structural categories were abstracted: "perception of prior/posterior identity", "lived experience of thinking about identity solutions", "experience of being a woman in the intersection with addiction" and " understandings as an Other of supporting institutions". The results reveal the gap between prior and posterior identity and show that women face identity not passively, but as active and creative examples, and in their experience, the stigmatized identity-shaping structures remain hidden and the possibility of resistance and identity change from them. is taken away This semantic system formed by identity ensures the continued presence of homeless women on the street and not their return home. This research suggests that different policies that act against the identity of homeless women by various institutions and individuals should be reviewed.