نویسندگان:
پرویز امینی1 ، امیرحسین رمضانی بیدگلی2 ، محمد توحیدی راد3 .1استادیار ، دانشگاه شاهد، تهران، ایران
2دانشگاه صداوسیما،تهران، ایران
3دانشگاه صداوسیما، تهران، ایران
چکیده فارسی: حوادث و تنش‌های اجتماعی و سیاسی اواخر شهریور سال 1401، نشان از تغییر هنجاری در مسئله حجاب در جامعه ایرانی داشت. یکی از کانون‌های عمده در این تغییر هنجاری، نقش و کارکرد منفی و موثری است که رسانه‌های فارسی زبان دولت‌های متخاصم با جمهوری اسلامی و اپوزسیون آن در این موضوع انجام داده‌اند. شناخت راهبردهای عملیات رسانه‌ای این شبکهها، به مسئولان حوزه فرهنگ و رسانه و پژوهشگران این عرصه کمک خواهد کرد تا بتوانند در سیاست‌گذاری‌ها بر اساس دانش صحیحی از نحوه کنش این رسانه‌ها طراحی‌های لازم را صورت دهند. در این راستا پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی ذیل ادبیات بازنمایی، به بررسی محتوای چهار شبکه اصلی ماهواره‌ای پرداخته است. نتایج این تحقیق شامل چهارده محور فرعی: عادی‌سازی بی‌حجابی در برابر نامحرم، برجسته‌سازی رویدادهای ضد فرهنگی، عرفی‌سازی حجاب از امر شرعی به امر اجتماعی سکولار، هنجارزدایی از هنجارهای فرهنگی و اخلاقی جامعه فراتر از حجاب، رشد میزان برهنگی محتوای تصویری، بهره از چهره‌های مشهور هنری و ورزشی، استفاده از ظرفیت شعر و موسیقی، قرار دادن حجاب در برابر پیشرفت حرفه‌ای بانوان، راه‌اندازی کمپین‌های مجازی و رسانه‌ای، هزینه‌سازی اجتماعی برای افراد محجبه، گسترش مناسبت‌ها و آیین‌های فرهنگی غرب، استفاده از ظرفیت ایرانیان خارج از کشور، استفاده از ظرفیت احساسات، مشابهت‌سازی گفتمانی بین جمهوری اسلامی ایران با گروههای ضد زن در هنجار حجاب و یک محور اصلی بود که نشان می‌دهد این رسانه‌ها برای تغییر هنجاری در حجاب اسلامی از چهارده راهبرد اصلی استفاده کرده‌اند. این راهبردها، تغییر نظام هنجاری حجاب را به عنوان هدف مشترک تعقیب کرده‌اند.
Strategies Employed by Persian-Language Satellite TV Channels to Alter The Normative System Of Iranian Society On Hijab
English Abstract: The social-political events and tensions of the end of September 2022 showed a normative change in the hijab issue in Iranian society. One of the major focal points in this normative change is the negative and effective role and function that the Persian language media of the governments hostile to the Islamic Republic and its opposition have played in this matter.The current research has investigated the content of four main satellite channels using the qualitative content analysis method based on representational literature. The results of this research include fourteen sub-axis: normalization of not veiling against the non-mahram, highlighting of anti-cultural events, normalization of hijab from Sharia to secular social issue, de-normization of the cultural and moral norms of the society beyond hijab, growth of nudity in visual content, use of famous faces. Art and sports, using the capacity of poetry and music, placing the hijab against the professional development of women, launching virtual and media campaigns, creating social costs for veiled people, expanding western cultural occasions and rituals, using the capacity of Iranians abroad, using the capacity Emotions were a discourse analogy between the Islamic Republic of Iran and anti-women groups in the norm of hijab and a main axis that shows that these media have used fourteen main strategies to change the norm in Islamic hijab. These strategies have pursued the change of the hijab normative system as a common goal.