نویسندگان:
سعیدرضا عاملی رنانی1 ، زهره نصرت خوارزمی2 .1استاد گروه مطالعات آمریکا و رئیس دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران
2دکترای مطالعات آمریکا، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران
چکیده فارسی:
«تغییر نظام جنسیت» فرآیندی جهانی و اجتناب‌ناپذیر است. امروز بیش از هر زمان دیگر «جایگاه زنان»[1] به معیار و ملاک ترقی جوامع و تمدن‌ها بدل گشته است. نظام جنسیتی در جهان حاضر مبتنی بر الگویی از ارزش‌های مدرن است و طبق شواهد تاریخی موجود، ایالات متحده نقش مؤثری در تعریف «جایگاه زنان» از بُعد هنجاری و مکانیزم ایفا نمودهاست.
مطالعه حاضر، دوره تصدی هیلاری کلینتون در وزارت خارجه را نماینده‌ای از تاریخ آمریکا می‌داند که در آن جایگاه زنان به یکی از اصلی‌ترین محورهای سیاست خارجی آمریکا بدل شدهاست. در این مطالعه، مفهوم «تأثیر هیلاری» به‌عنوان عاملی تعیین‌کننده در سیاست مداخله‌جویی آمریکا در امور زنان مسلمان خاورمیانه و شمال آفریقا مورد بررسی و تدقیق قرار می‌گیرد. نکته مورد تأکید در این مقاله آن است که آمریکا از تبادلات آکادمیک و برنامه‌های دانشگاهی به منظور به تحرک درآوردن نسلی از زنان تحصیل‌کرده مسلمان به‌عنوان منبع «تغییر» و «دموکراسی سازی» در منطقه استفاده می‌کند.
دو پروژه تِک‌ویمِن[2] و نِکست‌اسکالرز[3] برای مطالعه موردی و جهت معرفی کلیتی از استراتژی‌های آموزشی عمده آمریکا در خاورمیانه و شمال آفریقا انتخاب شده‌اند. نتایج مطالعه موردی حاکی از به‌کارگیری استراتژی‌هایی که ذکر خواهد شد هستند: الف) تشویق زنان برای ایفای نقش رهبری و دموکراسی سازی آینده؛ ب) محوریت بخشیدن به زبان انگلیسی به‌عنوان ابزار ارتباطی؛ ج) برنامه‌ریزی براساس انگیزه‌های دوسویه؛ د) ایجاد حس توانمندی، افزایش حس مشارکت و تقویت حس تعلق‌خاطر به فرهنگ و تفکر سیاسی آمریکایی.
* استاد گروه مطالعات آمریکا و رئیس دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران (نویسنده مسئول)؛ ssameli@ut.ac.ir
** دکترای مطالعات آمریکا، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران؛ zkharazmi@ut.ac.ir
1. Women’s Status
[2]. TechWomen
[3]. NeXXt Scholars Initiative
Global Gender Regime” and American Foreign Policy in MENA Case Study: Hillary Clinton’s Tenure at State Department
English Abstract: “Gender Regime change” is a global and inevitable process. Today, “Women’s status” has unprecedentedly become the standard of development. The present gender regime is constructed based on modern norms and values and there are historical evidences that support that United States has an efficient role both in defining its norms and mechanisms. The present paper, then, investigates Hillary Clinton’s tenure at the Department of State as a historical episode when women’s issues became the most significant axis of American foreign policy. The present study concentrates on the concept of “Hillary Effect” as a significant element in Americans’ interventions in women’s affairs in Islamic countries in MENA. It focuses on this fact that the US uses the academic projects and exchanges to manipulate some young scholarly Muslim women as the source of “change” and “democratization” in the region. Two projects of “TechWomen” and “NeXXt Scholars” are case studied here as typical examples of these programs. The results of the study indicate the these main strategies have been implemented: a) encouraging the sense of “leadership” and “democratization” in these women, b) taking English as the major language for communications, c) stimulating mutual motivations, d) encouraging the sense of empowerment, participation, and belonging to American culture and political thought.