نویسندگان:

¹استادیار، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور (نویسنده مسئول).

²کارشناس ارشد جامعه‌شناسی و مدرس مدعو دانشگاه پیام نور

چکیده فارسی: ایران به عنوان کشوری در حال انتقال از لحاظ ساخت سنی و سطح توسعه­ای، طی دهه­های اخیر کاهش باروری سریعی را تجربه کرده است. باروری و فرزندآوری در جمعیت­های انسانی با دو جنبه زیستی و اجتماعی در ارتباط است. هدف از انجام این مطالعه شناسایی عوامل اجتماعی مرتبط با گرایش به باروری است. با روش تحقیق پیمایش، اطلاعات مورد نیاز از 460 زن متاهل 50-15 ساله شهر تبریز به روش نمونه‌گیری خوشه­ای چند مرحله­ای به دست آمده است. نتایج بدست‌آمده از تحلیل­های دو متغیره و چند متغیره نشان دادند، باورهای مذهبی مهمترین عامل در گرایش به باروری زنان است. بطوریکه با توجه به یافته­های حاصل از رگرسیون چند متغیره، باورهای مذهبی با 21 درصد بیشترین سهم را در میزان گرایش به باروری زنان دارد و در مجموع 30 درصد گرایش به باروری توسط متغیرهای باورهای مذهبی، فرزند ایده­آل، سرمایه اجتماعی، مدت اقامت در شهر تبریز و پایگاه اجتماعی تبیین می­شود. در تحلیل مسیر، متغیر سن زن بیش­ترین اثر و متغیر پایگاه اجتماعی کم­ترین اثر را بر میزان گرایش به باروری زنان دارد. در نهایت می­توان نظریه­های بونگارت، نوتشتاین، رانگ و بکر، و نیز نظریه­های پایگاه اجتماعی، باورهای مذهبی و سرمایه اجتماعی را جهت تبیین رابطه عوامل اجتماعی با میزان گرایش به باروری مناسب دانست.

Investigation on Tendency to Fertility and its Related Social Factors (A Case Study of Married Women Aged 15 to 50 in Tabriz)

English Abstract: Abstract Iran as a developing country (in terms of age and development level), has experienced rapid fertility decline in recent years. Fertility and childbearing are closely related to biologic and social conditions of humans. The purpose of this study was to identify the connection of social factors with fertility tendency. Using multi-stage cluster sampling measurement method, the data was obtained from 460 married women 15 to 50 years in Tabriz. The findings of multi and two purpose analysis results showed that religious belief is one of the most important factors in women’s tendencies to fertility. As shown in the results of multi-stage regression, the major part of tendency to fertility is religious belief (21%). Totally, religious belief, ideal number of children, social capital, the residence period in Tabriz and social status determine 30% of tendency to fertility. Findings of analysis showed that women’s age and social status have maximum and minimum effect on fertility, respectively. Finally, Bongaarts, Notestein, Leibenstein and Becker (1986) theories and also theories of social status, religious beliefs and social capital are appropriate in determining the relationship between social factors and tendency to fertility.