چکیده فارسی: هدف پژوهش حاضر بررسی میزان توجه به مؤلفه‌های تربیت اقتصادی در برنامه‌درسی دوره متوسطه اول است که به روش تحلیل محتوای کمی و با استفاده از تکنیک آنتروپی شانون انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه کتابهای دوره متوسطه اول در سال تحصیلی 1400-1399 و روش نمونه‌گیری، سرشماری است. بنابراین، محتوای همۀ کتابهای دوره متوسطه اول به عنوان نمونه مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. واحد تحلیل، مضمون و ابزار گرد‌آوری اطلاعات سیاهه تحلیل محتواست که روایی آن با توجه به قضاوت متخصصان تعیین شد و پایایی آن با روش محاسبه ضریب همبستگی میان آزمون- بازآزمون به میزان 0/90 مشخص شد. یافته‌ها نشان داد که تعداد مؤلفه‌های تربیت اقتصادی کتابهای دوره متوسطه اول در مجموع 1184 فراوانی است که از این تعداد پایه هفتم 418، پایه هشتم 375 و پایه نهم 391 فراوانی را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین، مؤلفه‌ها از توزیع نرمال برخوردار نیستند و بعضی از مؤلفه‌ها مورد توجه قرار نگرفته‌اند. به‌طوریکه مؤلفه تخصیص در پایه‌های هفتم، هشتم و نهم به ترتیب با مقادیر ضریب اهمیت (0/154)، (0/158) و (0/163) از بیشترین میزان توجه برخوردار است و ضریب اهمیت مؤلفه‌های تقسیم کار و ریسک در هر سه پایه (صفر) است. همچنین، در کل دوره متوسطه اول، مؤلفه پول از بیشترین ضریب اهمیت (0/132) برخوردار است و مؤلفه تقسیم کار دارای ضریب اهمیت (صفر) است. در نهایت، از میان کتابهای درسی دوره متوسطه اول، کتاب مطالعات اجتماعی در پرداختن به مؤلفه‌های تربیت اقتصادی بالاترین رتبه وکتابهای فرهنگ و هنر و آمادگی دفاعی پایین‌ترین رتبه را دارند. بر این اساس، بازنگری در محتوای کتابهای درسی در راستای افزایش سطح دانش، نگرش و مهارتهای اقتصادی دانش‌آموزان ضروری به نظر می‌رسد.
The Extent of Attention Paid to the Constituents of Economic Training in Junior High School Curriculum Using Shannon Entropy Method
English Abstract: Given the importance of economic education/training, it is of as important to see the extent to which the junior high school curriculum contains topics related to this field. To this end, all the textbooks used at the junior high level, at the time of the study, were content analyzed using Shannon entropy method and an observation list of themes/concepts related to economic training, with an assumed validity, and the reliability of 0.9. Counting the frequencies of the observed themes, a total of 1184 was observed of which 418 of them were in the 7th grade textbooks, 375 in the 8th grade, and 391 in the 9th grade textbooks. Not all of these themes are equally covered, just as some are not covered at all. For example, the concept of appropriation is the most frequent topic covered across the grades, while things like task division and risk are ignored in all three grades textbooks. It was found that the Social Studies textbook has the most extensive coverage of economic themes, while the Culture & Art and Defense Preparation textbooks are at the lowest rank. Thus, a revamping of the textbooks used in junior high school level seems to be necessary.
Keywords: textbooks , junior high school , curriculum , Shannon Entropy , economic training .