چکیده فارسی: هدف از انجام دادن پژوهش حاضر، مقایسه تأثیر هنر-بازی درمانی و آموزش ذهن‌آگاهی بر بهبود مهارتهای حل مسئله دانش‌آموزان پسر پایه ششم ابتدایی بود. پژوهش نیمه‌آزمایشی حاضر با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون همراه با گروه گواه با دو گروه آزمایش انجام گرفته است. جامعه آماری شامل همۀ دانش‌آموزان پسر پایه ششم ابتدایی شهر بوکان در سال تحصیلی 1400-1399 بود. از این جامعه آماری، به روش نمونه‌گیری تصادفی چندمرحله‌ای تعداد 45 دانش‌آموز انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر برای هر گروه) و یک گروه گواه (15 نفر) گمارش شدند. گروههای آزمایش تحت آموزش دو برنامه مداخله متفاوت هنر-بازی درمانی و آموزش ذهن‌آگاهی قرار گرفتند. ابزار پژوهش برای پیش‌آزمون و پس‌آزمون پرسشنامه حل مسئله هپنر و پیترسون (1982) بود. گروه آزمایش اول، 12 جلسه 90 دقیقه‌ای تحت مداخله هنر-بازی درمانی و آزمودنیهای گروه آزمایش دوم، 12 جلسه 90 دقیقه‌ای تحت آموزش ذهن‌آگاهی قرار گرفتند. گروه گواه، هیچ مداخله‌ای دریافت نکرد. برای تحلیل داده‌ها، از روشهای آماری تحلیل کوواریانس چندمتغیری، تک متغیری و آزمون مقایسه‌های زوجی بنفرونی استفاده شد. نتایج نشان داد که میان گروههای آزمایشی و گروه گواه از لحاظ خرده‌مقیاسهای حل مسئله (اعتماد به حل مسئله، سبک گرایش-اجتناب و مهار شخصی) در مرحله پس‌آزمون تفاوت معنا‌دار وجود دارد(0.05 ≥ P). نتایج دیگر نشان داد که آموزش ذهن‌آگاهی در مقایسه با هنر-بازی درمانی تأثیر بیشتری بر حل مسئله دانش‌آموزان دارد (0.05 ≥ P). بنابراین، آموزش ذهن‌آگاهی به‌مثابه یک روش مداخله‌ای مؤثر می‌تواند در محیطهای آموزشی به‌منظور بهبود توانایی حل مسئله و ارتقای مهارتهای شناختی کودکان دبستانی مورد استفاده مربیان و معلمان قرار گیرد.
Comparing the Effectiveness of Art-Play Therapy and Mindfulness-Based Training in Promoting Problem Solving Skills of Elementary School Sixth-Graders
English Abstract: The aim of the present study was to compare the effectiveness of art-play therapy and mindfulness-based training in promoting problem solving skills of male elementary school sixth-graders. This quasi-experimental research had a pretest-posttest control group design. The statistical population of the study was comprised of all male elementary school sixth-graders in Bukan in 2020-2021 school year from among whom 45 students were selected via multistage random sampling method and randomly assigned to two experimental and one control groups (15 pupils in each group). The experimental groups received twelve 90-minute training sessions using two different intervention programs: art-play therapy and mindfulness training, whereas the control group did not receive any intervention. The Problem Solving Inventory (Heppner & Peterson, 1982) was used as the research tool at both pre- and post-test stages. For data analysis, multivariate analysis of covariance (MANCOVA), univariate analysis of variance (ANOVA), and the Bonferroni test were utilized. Results showed that there was a significant difference between the experimental groups and the control group in terms of subscales of problem solving (problem-solving confidence, approach-avoidance style, and personal control) in the post-test (P≤ 0.05). In addition, mindfulness training had a greater effect on students' problem solving ability compared to art-play therapy (P≤0.05). Accordingly, mindfulness training can be used by educators as an effective intervention for improving the problem-solving ability of primary school children and enhancing their cognitive abilities.
Keywords: elementary school students , problem solving , art-play therapy , mindfulness training .