نویسندگان:

¹دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده فارسی: مقدمه: پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کتاب‌های درسی علوم تجربی دوره ابتدایی ایران بر اساس مؤلفه‌های تفکر ادوارد دوبونو انجام شد . روش: این پژوهش به روش توصیفی، از نوع تحلیل محتوا انجام شد. جامعه پژوهشی، کلیه کتاب‌های درسی علوم تجربی دوره ابتدایی در سال تحصیلی 96- 1395 است که با توجه به ماهیت موضوع پژوهش و محدودیت جامعه آماری از نمونه‌گیری صرف‌نظر گردید و کل جامعه آماری (شش کتاب) به عنوان نمونه در نظر گرفته شد. ابزار اندازه‌گیری، چک‌لیست تحلیل محتوای محقق ساخته بود و نتایج پژوهش با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: عمده‌ترین یافته‌های پژوهش بیان‌گر آن بود که کتاب‌های علوم تجربی 499 مرتبه به مؤلفه‌های تفکر، توجه کرده‌اند که توزیع آن در مؤلفه‌های آمار و ارقام و واقعیت‌ها؛ احساسات، عواطف و حس ششم؛ قضاوت منفی و تظاهر به مخالفت؛ روشنایی و خوش‌بینی و برخورد سازنده و مثبت؛ تفکر خلاق، ایجاد انگیزه و حرکت؛ کنترل، خونسردی و رهبری به ترتیب 174، 81، 53، 36، 85، 70 فراوانی بوده است. نتیجه گیری: در بین پایه‌های تحصیلی شش‌گانه، پایه اول با میزان بار اطلاعاتی 946/0 و ضریب اهمیت 175/0 بیشترین توجه را به مولفه های تفکر و پایه پنجم با میزان بار اطلاعاتی 849/0 و ضریب اهمیت 157/0 کمترین توجه را به مولفه های تفکر به خود اختصاص داده بودند.

Content analysis of Elementary science textbooks in Iran based on the components of Edward Dubno's thinking

English Abstract: Research aimed at An Analysis of Thinking Edward de Bono Components in the Content of Science Textbooks of Elementary School of Iran descriptive method content analysis was performed. The study population included all the textbooks of primary school in school year 2015- 16 is due to the nature of the subject matter and limitations of the sample from the sample, and the total population (Six textbooks) was considered as an example. Measurement tool, self-made content analysis checklist and results using descriptive statistics were used in the process of Shannon entropy analysis. The major findings of the study showed that experimental science books 499 times the components of thinking, attention has The distribution component figures and facts, feelings, emotions and intuition, judgment and pretend to oppose negative, brightness and optimism and positive attitude, creative thinking, motivation and movement control, composure and led by 174 , 81, 53, 36, 85, 70 have been great. Also in grades six, first base and the amount of information load factor of 0/946 and 0/175 of the most attention to the components of thinking and fifth grade at the time the information 0/849 and 0/157 important factor were the least attention to the components of thinking.