نویسندگان:

کورش فتحی واجارگاه¹ ، محبوبه عارفی² ، عباس پورسلیم³ .

¹استاد گروه علوم تربیتی ، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی

²دانشیار گروه برنامه ریزی درسی، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

³دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی درسی، دانشکدۀ علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده فارسی: هدف اصلی این پژوهش طراحی الگوی برنامه درسی تربیت شهروند جهانی در دوره ابتدایی نظام آموزشی ایران است. این پژوهش از نوع پژوهش‌های کیفی و مبتنی بر نظریه داده ‌بنیاد انجام شده است. جامعه آماری شامل معلمان و افراد متخصص و صاحب‌نظر در زمینه شهروندی جهانی است که شیوه انتخاب آن‌ها هدفمند از نوع گلوله برفی بود. در مجموع با 34 نفر که شامل 18 معلم و 16 متخصص و عضو هیأت علمی دانشگاه بود، مصاحبه به عمل آمد. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختارمند در طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شد که در قالب مدل پارادایمی و مدل مفهومی بدین صورت شکل گرفت: ضرورت و نیاز (نیازهای اجتماع)، اهداف (هدف کلی و اهداف جزئی)، محتوا (اصول سازماندهی محتوا، اصول انتخاب محتوا)، روش‌های یاددهی-یادگیری (اصول انتخاب روش‌های یاددهی-یادگیری، انواع رویکردها و روش‌های یاددهی-یادگیری)، نقش معلم (ویژگی‌های معلم، مسئولیت اجرایی معلم)، ارزشیابی (اصول ارزشیابی، روش‌های ارزشیابی)، زمان (تخصیص زمان به آموزش‌های مستقیم، تخصیص زمان به آموزش‌های غیر مستقیم)، فضا (فضا به عنوان منبع یادگیری، فضا به عنوان محل اجرا)، مواد و منابع (منابع فیزیکی یا غیر مجازی، منابع مجازی)، عوامل سازمانی (برنامه‌های توانمندسازی، پشتیبانی سازمانی)، یادگیری ضمنی (خارج از جو مدرسه، جو مدرسه) و نتایج برنامه (پرورش مؤلفه‌های دانشی، مهارتی و نگرشی). برای تأمین روایی و پایایی نیز از روش لینکلن و گوبا شامل: قابل قبول بودن، انتقال پذیری، اطمینان پذیری و تأییدپذیری استفاده شد. در پایان نیز بر مبنای یافته‌ها و نتایج به دست آمده، رهنمودهایی برای عملی شدن برنامه ارائه شده است.

کلمات کلیدی: جهانی شدن ، نظریه داده بنیاد ، الگوی برنامه درسی ، تربیت شهروند جهانی .

Designing a Model for the Curriculum of Global Citizenship Education in Elementary Schools of Iran's Educational System: A Model based on Grounded Theory

English Abstract: The main purpose of this inquiry is designing a model for the curriculum of global citizenship education in elementary schools of Iran's educational system. This inquiry is a qualitative research based on grounded theory. The statistical population consists of teachers and specialists in the field of global citizenship which their approach are based on purposeful sampling method with a snowball technique. In total, 34 persons including 18 teachers and 16 specialists and faculty members was interviewed. The data was analyzed through semi-structured interviews during the three phases of open coding, axial and selective which was formed in the framework of the paradigm and conceptual model as follows: necessity (social needs), goals (aims and objectives), content (content organizing principles, principles of content selection), teaching-learning methods (selective principles of teaching-learning methods, approaches and methods of teaching-learning), the role of the teacher (teacher characteristics, the executive responsibility of teachers), evaluation (assessment principles, methods of evaluation), time (allocated time for direct trains, allocated time for non-direct trains), location (location as a source of learning, location as a place of execution), materials and resources (physical or non-virtual resources, virtual resources), organizational factors (empowerment programs, organizational support), implicit learning (outside the school environment, school environment) and outcomes of the program (educational components of the knowledge, skill and attitude). To ensure the reliability and validity, the Lincoln and Guba's approach, including credibility, transferability, dependability and conformability were employed. Finally, according to the findings and the results, some guidelines have been provided for the Implementation of the program.