نویسندگان:
محمود نجفی1 ، غلامرضا دهشیری2 ، محمدعلی محمدی فر3 ، سولماز دبیری4 ، نصرت جعفری5 .1استادیار گروه روان‌شناسی بالینی، دانشگاه سمنان
2دانشگاه الزهراء(س)
3دانشگاه سمنان
4دانشگاه تبریز
5دانشگاه پیام‌نور
چکیده فارسی: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش متغیرهای کارایی خانواده، حرمت خود، خودکارآمدی و شخصیت در انگیزش پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان انجام شد. روش پژوهش توصیفی- همبستگی بود. جامعة آماری کلیة دانش‌آموزان مشغول به تحصیل در دورة متوسطه شهر سمنان در سال تحصیلی 1390 بودند. 400 دانش‌آموز دورة دبیرستان از شهر سمنان با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند. پس ازکنارگذاشتن پرسشنامه‌های ناقص در نهایت 371 پرسشنامه تجزیه و تحلیل شد. پرسشنامه‌های پژوهش شامل پرسشنامة انگیزش پیشرفت تحصیلی بحرانی (1372)، خودکارآمدی شوارزر و جروسالم(1981)، حرمت خود روزنبرگ(1965)، کارایی خانواده نجاریان (1374) و شخصیت آیزنگ- فرم کوتاه (1985) بود. نتایج نشان داد که بین انگیزش پیشرفت تحصیلی با کارآیی خانواده و مؤلّفه‌های آن، حرمت خود، برون‌گرایی و خودکارآمدی رابطة مثبت معنادار وجود دارد. همچنین بین روان‌رنجور‌خویی با انگیزش پیشرفت تحصیلی رابطة منفی معنادار وجود دارد. نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که کارآیی خانواده، خودکارآمدی، برون‌گرایی، حرمت خود و روان‌رنجور‌خویی به ترتیب نقش مهم و معناداری در تبیین انگیزش پیشرفت تحصیلی دارند. درمجموع این متغیرها 33 % از واریانس انگیزش پیشرفت تحصیلی را تبیین می‌کنند. بنابراین، در افزایش انگیزش تحصیلی باید این متغیرها را در برنامه‌ریزی و سیاست‌های آموزشی و پرورشی مد نظر قرار داد.
The Effect of Family Function, Self-Esteem, Self-Efficacy and Personality Type on Prediction of Academic Achievement Motivation
English Abstract: The present research aimed at studying the role of family function, self-esteem, self-efficacy and personality type in the prediction of academic achievement motivation. The method of this research was descriptive–correlational. The research population included all Semnan high school students in 1390 academic year. Out of this population, 400 high school students were selected by cluster random sampling. The instruments used for the purpose of data collection were Bahrani’s motivation of academic achievement questionnaire (1372), the general self-efficacy scale of Schwarzer and Jerusalem (1981), Rosenberg self-esteem scale (1965), Najarian’s family function questionnaire (1374), Eysenck personality inventory (short form) (1982). The results showed a significant positive relationship between academic achievement motivation with family function and its related components, self-esteem, extraversion and self-efficacy. Also, there was a significant negative relationship between neuroticism and academic achievement motivation. The results of step-wise regression analysis showed that family function, self-efficacy, extraversion, self-esteem and neuroticism respectively have an important and significant role in the prediction of academic achievement motivation. Generally, the variables explained 33% of motivation of academic achievement variance.