نویسندگان:

¹دانشیار، عضو هیئت علمی گروه روش‌ها و برنامه‌های درسی و آموزشی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، ایران

چکیده فارسی: پژوهش حاضر درباره تبیین مبانی فلسفی برنامه آموزش جهانی و مقایسه آن با مبانی فلسفی نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران است. برنامه آموزش جهانی با هدف همگام‌کردن امر آموزش با تحولات و واقعیت‌های موجود در صحنه جهانی، یک نوآوری آموزشی محسوب شده و از نمونه‌های طرح مفاهیم جهانی در حوزه برنامه درسی است. این برنامه از سال 1380 با همکاری یونیسف و وزارت آموزش وپرورش در چهار استان کشور به صورت آزمایشی اجرا شده است. به این منظور مبانی هستی شناسی، معرفت شناسی، انسان شناسی، ارزش شناسی و زیبایی شناسی برنامه آموزش جهانی با استفاده از منابع موجود واز طریق روش تحلیل کیفی استخراج و با مبانی فلسفی نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران مقایسه شده اند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که از دیدگاه برنامه آموزش جهانی، هستی یک مجموعه به هم پیوسته و در هم تنیده است که همه اجزای آن با هم در تعامل هستند و بر هم اثر می‌گذارند. ماهیت و یا جوهر هستی همان ماده و انرژی است. معرفت هم از جهت توانمندیهای انسان و هم از جهت ارتباط معرفت با معرف نسبی است. ابزارهای کسب معرفت علاوه بر عقل و استدلال و منطق -که در رویکرد مکانیستی معتبر است و شهود، خیال، احساس و مشاهده را نیز شامل می‌شوند. . مقایسه مبانی فلسفی برنامه آموزش جهانی با مبانی فلسفی نظام آموزش و پرورش، حاکی ازبرخی ناهمخوانی‌ها در زمینه‌های مختلف از جمله جوهر هستی، مبدأ و مقصد حیات، نسبی بودن معرفت، منابع ارزش‌ها و جایگاه انسان در جهان هستی است. این ناهمخوانی دو مقوله اصلی را دربردارد. ابتدا با توجه به این که طراحان برنامه جهانی هم اکنون کاملاً معترفند که عصر انسان محوری گذشته است، فرصت مناسبی جهت ارائه مبانی فلسفی اسلام فراهم شده است. همچنین این امر مارا بر آن می‌دارد با توجه به تدوین سند ملی آموزش و پرورش در خصوص انسجام بخشیدن به مبانی فلسفی نظام کوشش‌های جدی به عمل اید

A comparison of the philosophical foundations of Global Education Program and those of the educational system in Islamic Republic of Iran

English Abstract: The Global Education Program with the stated objective of synchronizing education with the new developments and realities of the global scene is considered an educational innovation and an example of how global concepts are injected into the curriculum. This program, co-sponsored by UNICEF and the MOE, has been experimentally implemented in four provinces since 2001. A comparison of the philosophical underpinnings of this program extracted from the available sources with those of the educational system in Iran yielded some inconsistencies in certain areas such as the essence of the universe, the beginning and end of life, relativity of knowledge, the very sources of value, and the status of man in the world. Considering that this program\'s designers have admitted that the era of humanism is over, it is an opportunity to inject the philosophical principles of Islam into the curriculum. Furthermore, it is necessary that the philosophical foundations of the educational system in Iran be strengthened.