نویسندگان:

¹نویسنده مسئول، استادیار گروه مشاوره و روان‌شناسی، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران hamid_vatankha1@yahoo.com

چکیده فارسی: باتوجه‌به افزایش جمعیت سالمندی در جهان و ایران، تدوین برنامه‌های حمایت‌گرانه جامع (سلامت جسمی- روانی) درباره این قشر ضروری است. لازمه این کار، داشتن شاخص‌های سالمندی متناسب فرهنگ ایرانی است. باتوجه‌به نبود چنین شاخص­هایی، پژوهش حاضر انجام شد. این پژوهش با استفاده از روش­های مرور نظام‌مند و داده‌بنیاد در سال 1397 انجام شد. برای مرور نظام‌مند، 51 مقاله­ منتشرشده از بین 897 مقاله در بازه زمانی 2018-1970 استخراج و تحلیل شد. برای اجرای روش داده‌بنیاد، با استفاده از روش مصاحبه اکتشافی، 20 سالمند موفق به‌صورت هدف‌مند انتخاب و مصاحبه شدند. تجزیه‌و‌تحلیل داده‌های به‌دست‌آمده در کدگذاری باز، منجر به شناسایی 160 مؤلفه­ و شاخص شد و پس از دریافت نظرات10 نفر از متخصصان و کدگذای مجدد و اصلاحات لازم، در 5 مؤلفه اصلی تدوین شد: 1. عامل جسمانی (توجه به سلامتی، مسائل رفاه جسمی، داشتن سلامت جسمانی)؛ 2.عامل روان‌شناختی (مدیریت، تاب­آوری، عملکرد شناختی، سلامت رفتاری، پیشرفت‌خواهی، کمال‌گرایی)؛ 3. خانواده (فرزندان، همسر، والدین)؛ 4. اجتماعی (ارتباط اجتماعی، ارتباط با اقوام، فعالیت اجتماعی، وضعیت مالی و اقتصادی)؛ 5. مذهبی (اعتقادات مذهبی، فعالیت مذهبی): مجموعاً 18 عامل و 133 شاخص به‌دست آمد. مؤلفه­هایی همانند: زندگی با خانواده، روابط و مشارکت اجتماعی، وضعیت بهداشت و سلامت جسمی و روانی، باورهای مذهبی و سبک زندگی، اصلی­ترین شاخص‌های سالمندی سالم ایرانی است و اولویت برنامه­های حمایتی، مراقبتی و سنجش و پایش وضعیت سالمندی در کشور می‌تواند متمرکز بر این مؤلفه‌ها باشد.

Indicators of aging mental health in Iranian culture

English Abstract: Introduction: according to daily high growth of elderly population in world and Iran, supportive and comprehensive programs (physical and mental health) for this group, should be modified. In order this, having elderly health national indicators based on Iranian culture is required. by attention to absence of this, this research was done. Methods: Design of the study was mixed-method, by systematic review and grounded theory in 1397. For systematic review, 51 articles published in 1970-2018, From 897 articles, was analyzed. For apply grounded theory, by explanative interview, 20 successes elders who selected in the sampling form of purposive, interviewed by unstructured method. Results: Analyze of obtained data’s in open coding, was result to definition of 160 components and indexes, which, after receive ideas of 10 experts and re codification and reforms, was compositioned in 5 principal components: 1- Physical factor (having physical health, health attention and welfare issues); 2-psychological factor (having management and planning in life, resiliency, cognitive function, behavioral health, perfectionism and progressivism; 3-family factor (children, spouse, parents; 4-social factor (social relationship, relationship with relative, social activities, economical status; 5-religious factor (religious activists and religious believe):18 factors and 133 indexes were obtained. Conclusion: Considered that factors such as: live by family, social relationship and contribution, status of health and physical and mental health, religious believes and healthy life style are among of healthy elderly indicators. This can provide primacy of supportive and caring programs and evaluation and assessment of elderly’s status in Iran.