نویسندگان:

محمّدتقی فعّالی¹ ، زهرا اردکانیان² ، هادی وکیلی³ .

¹دانشیار گروه عرفان اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

²دانشجوی دکتری رشته عرفان اسلامی، دانشکده حقوق ، الهیات و علوم سیاسی،واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران.

³دانشیار گروه فلسفه، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران.

چکیده فارسی: گناه ظلمت و حجابی است که بنده را از پروردگار دور می‌کند و در شرع حرام است. خداوند به کفر بندگان راضی نیست، اما همگان را ملزم به هدایت نمی‌کند؛ ازاین‌رو ارتکاب گناه به لحاظ تکوین محقق شده است. در این پژوهش که به ‌روش تحلیلی و توصیفی صورت گرفته، ابتدا ماهیت گناه و جنبه تشریعی آن بررسی شده، سپس اذن تکوینی به انسان برای انجام گناه و تعلق علم و اراده‌ خداوند به فعل ناشایست بشر بر اساس مبانی عرفان ابن‌‌عربی از جمله علم و اراده الهی، اعیان ثابته و سرّ القدر، حکمت الهی و نظام اسمائی بررسی و با ارجاع به آنها تبیین شده است. بر این اساس، خداوند سبحان انسان را مجبور به گناه نکرده، بلکه هر کس به اقتضای عین ثابته، با زبان استعدادش کافر یا مؤمن بودن را طالب است و هر عینی مرضی رب خودش است. خداوند نیز طلب اعیان در مقام واحدیت را در عالم کون به ظهور می‌رساند. مرجع اختلافات در عالم کون، تقابل اسمای الهی در مقام واحدیت است. تأثیر مستقیم این مسئله در زندگی انسان و نیز بر بینش و کنش آدمی موجب سوءبرداشت حوادث ناشی از آن می‌شود. با تغییر در بینش انسان، رفتار آدمی تغییر می‌کند و در نهایت همه به اسم رحمان بازمی‌گردند.

کلمات کلیدی: سبک زندگی ، گناه ، اسماء الهی ، اراده الهی ، سرّقدر .

The Philosophy of Divine Existential Permission for Sin from the Perspective of Islamic Mysticism and Its Impact on Human Life in the World of Nasut

English Abstract: Sin is a veil of darkness that obscures the servant’s relationship with the Creator. Although sin is prohibited by religious law and God disapproves of human disbelief, He does not compel all human beings to accept guidance. Thus, the occurrence of sin is realized in the existential (takwini) order. This research, conducted using an analytical and descriptive method, first examines the nature of sin and its legislative (tashri‘i) aspect. It then explores the existential permission granted to humans for sinning and the relationship between God’s knowledge and will concerning human transgressions, based on the mysticism of Ibn Arabi. Key concepts such as divine knowledge and will, immutable entities (a‘yan thabita), the secret of divine decree (qadar), divine wisdom, and the system of divine names are analyzed. From this perspective, God does not force humans to sin; instead, each person, according to their immutable entity, chooses disbelief or faith based on their existential potential. Each immutable entity is pleasing to its Lord, and God manifests the desires of these entities in the world of creation. The root of differences in the world of creation lies in the contrast between the divine names in the realm of divine unity (wahidiyyah). This issue has a direct impact on human cognition, behavior, and life experiences, often leading to misunderstandings about the events arising from it. As human understanding evolves, behavior correspondingly shifts. Ultimately, all return to the Name of (al-Rahman).