نویسندگان:

علی کامل رضانیا¹ ، احد فرامرز قراملکی² ، محمدرضا سالاری فر³ .

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²دانشگاه تهران

³پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده فارسی: از منظر آموزه‌های دینی، توجه به عوامل بینشی زمینه‌ساز رشد و تعالی روابط بین‌فردی زوجین و اعضای خانواده است. «سودانگاری همسر» که نوعی ترسیم ذهنی و از مقولة ادراکات اعتباری است، می‌تواند به‌ عنوان یکی از مؤثرترین این دسته از عوامل در قوة خیال و ذهن زوجین در خانواده‌هایی با رویکرد دینی شکل گیرد. این انگاره ضمن استنتاج از گزاره‌های دینی با گذر از فرایندهای پیچیدة ذهنی چون مراحل فربهی و جانشین‌سازی دو تصویر متفاوت از «همسر» و «سود و منفعت» و درنهایت خلق یک تصویر یعنی «سودانگاری همسر» می‌تواند در ایجاد و ارتقای بعد نگرشی صحیح زوجین در تعاملات بین‌فردی آنان نقش بسزایی ایفا کند. خلق نگرش سودآور بودن همسر در خیال و اندیشة شریک زندگی برایند بی‌واسطة این انگاره خواهد بود؛ محصولی که از جنس باور و متفاوت از ترسیم ذهنی است. با کاوش در گزاره‌های قرآنی و حدیثی، نحوة تأثیرگذاری نگرش سودآور بودن همسر از نگاه دینی بر سه مضمون اصلی استحکام ازدواج یعنی «خدامحوری»، «توجه به قواعد اخلاقی» و «تحقق نظام‌های حقوقی» بررسی و اثبات شده است.

کلمات کلیدی: انگاره ، نصوص دینی ، سودانگاری همسر ، سازوکار شناختی ، سازوکار احساسی ، سازوکار تشویقی ، سازوکار تکلیفی .

The Effect of Spouse’s Utilitarianism on the Durability of Marriage in the Light of Quran and Hadith

English Abstract: From the point of view of religious teachings, paying attention to insightful factors is the basis for the growth and excellence of interpersonal relationships between spouses and family members. Spouse’s Utilitarianism which is a kind of mental perception belonging to the category of credit perceptions, can be considered as one of the most influential factors affecting the power of imagination and mind of spouses in families with a religious attitude. This tenet, while inferring from religious propositions, passing through complex mental processes such as widening stages and substituting two different images of "spouse" and "profit and benefit" and finally creating one image, i.e. "spouse’s utilitarianism", can create and promote the right attitude dimension of spouses playing a significant role in their interpersonal interactions. Creating the attitude of spouse’s utilitarianism in the imagination of the partner is the direct outcome of this tenet. The foresaid outcome is based on belief which is different from mental perception. By exploring the Qur'anic and hadith propositions, the influence of the spouse’s utilitarianism attitude from a religious point of view on the three main themes of marriage strength, namely "God-centeredness", "attention to moral rules" and "realization of legal systems" has been investigated.