نویسندگان:

فاطمه اسماعیلی¹ ، اکرم صفیری² ، مرتضی چیت‌سازیان³ .

¹دانشکده فقه و حقوق، دانشگاه شهید مطهری، تهران، ایران

²دانشکده فقه و حقوق، دانشگاه شهید مطهری، تهران، ایران

³دانشکده فقه و حقوق، دانشگاه شهید مطهری، تهران، ایران

چکیده فارسی: مساله‌ی تزویج ولایی از فروعات فقهی پر دغدغه‌ای است که بازخوانی دیدگاه‌های فقهی را ضرورت می‌بخشد. آیت الله مکارم شیرازی در کتاب انوار الفقاهة که نظر متقدّم ایشان می‌‌باشد ، همسو با نظر مشهور فقها و حقوق‌دانان ، قائل به عدم نفوذ تزویج ولایی مستلزم مفسده یا عدم مصلحت هستند؛ امّا در استفتای متاخّر از ایشان ، نظریّه‌ی بطلان نکاح زیر سنّ 13 سال مطرح شده که این مقاله به بررسی این دیدگاه اختصاص یافته است. گردآوری داده‌های اصیل از منابع فقهی و حقوقی با روش توصیفی ـ تحلیلی به این یافته‌ها منتج شده که محوری‌ترین گزاره‌ی نظریّه‌ی مذکور، بطلان مطلق تزویج ولایی به شمار می‌آید؛ که به نظر نگارنده برخی از ملاک‌های احتمالی آن همچون: «مبنا قرار دادن قاعده‌ی وجود مجیز صالح حین العقد»،« مصلحت صغار، موضوعِ حکم جواز تزویج زیر سنّ 13 سال»، و «حکم حکومتی دانستن استفتای مذکور » مبانی معتبری به شمار نمی‌آیند و با دقّت نظر در استفتاء و تحلیل آن، می‌توان دو مبنای «تاثیر مقتضیّات زمانی و مکانی» و «قاعده‌ی مقتضی و مانع» را استخراج کرد که نظریّه‌ی بطلان کودک‌همسری با این دو مبنا سازگار بوده و عناصر آن قابل تطبیق بر استفتای معظّم له مبنی بر «بطلان کودک‌همسری» می‌باشد.

کلمات کلیدی: مصلحت ، کودک‌همسری ، آیت الله مکارم شیرازی ، ازدواج در سنّ زیر 13 سال ، نظریّه‌ی بطلان تزویج ولایی .

Documentary analysis of the theory of invalidity of a married child according to the fatwa of Ayatollah Makarem Shirazi

English Abstract: The issue of marriage is one of the most worrisome areas of jurisprudence, which necessitates the re-reading of jurisprudential views. Ayatollah Makarem Shirazi in the book Anwar al-Fiqahah, which is his advanced opinion, in line with the famous opinion of jurists and legal scholars, they believe that the lack of influence of a royal marriage requires corruption or lack of expediency; However, in a recent inquiry from him, the theory of nullity of marriages under the age of 13 was proposed, and this article is dedicated to examining this point of view. The collection of original data from jurisprudential and legal sources with a descriptive-analytical method has resulted in the findings that the most central proposition of the mentioned theory is the absolute nullity of the marriage of the nobles; According to the author, some of its possible criteria, such as: "the basis of the rule of the existence of a valid consent during the contract", "the interest of minors, the subject of the ruling on the marriage license under the age of 13", and "the ruling of the government regarding the said request" are valid grounds for are not counted, and with careful consideration in the poll