نویسندگان:

علی رضایی شریف¹ ، رحیم رابط² .

¹دانشیار علوم تربیتی، گروه مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. (نویسنده مسئول)

²دانشجوی دکتری رشته مشاوره، گروه مشاوره، دانشکده علوم‌‌تربیتی و روان‌‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. (نویسنده مسئول)

چکیده فارسی: پژوهش حاضر باهدف بررسی ویژگی‌‌های روان‌‌سنجی پرسش‌نامه ارزیابی ازدواج و مشاوره زناشویی جوامع مسلمان که در قطر هنجاریابی شده است، به‌‌روش تحلیل عاملی انجام شد. جامه آماری پژوهش شامل زنان و مردان متأهل شهرای زنجان و قزوین در سال 1402 بود که تعداد 404 نفر از ایشان به‌‌روش نمونه‌‌گیری دردسترس برای ورود به پژوهش انتخاب شدند. اطلاعات پژوهش با استفاده از پرسش‌نامه ارزیابی ازدواج و مشاروه زناشویی، پرسش‌نامه رضایت زناشویی انریچ و پرسش‌نامه سازگاری زناشویی دونفره جمع‌آوری شد. در بخش توصیف داده‌‌ها، جداول توزیع فراوانی، میانگین و انحراف‌‌معیار محاسبه و ترسیم شد و در قسمت آمار استنباطی برای تحلیل اکتشافی از spss و در بخش تأییدی از lisrel استفاده شد. روایی محتوایی پرسش‌نامه ازسوی  شش نفر از متخصصین حوزه روان‌‌سنجی و مشاوره تأیید شد. مطابق نتایج، روایی ملاکی آزمون (همبستگی با پرسش‌نامه انریچ و پرسش‌نامه سازگاری دو نفره) به‌‌ترتیب 73/0 و 79/0 و معنادار بود (p<0.001). ضرایب همسانی درونی به‌‌روش آلفای کرونباخ برای کل پرسش‌نامه برابر با 86/0 بود. نتایج حاصل از ضرایب همبستگی به‌‌صورت گویه- مقیـاس حـاکی از آن است که این همبسـتگی در مـورد تمـامی گویـه‌‌هـا از حـداقل (20/0) بالاتر و دامنـه همبسـتگی گویه- مقیاس آن نیز بین 37/0 تا 80/0 می‌باشد. بررسی اعتبار درونی پرسش‌نامه با روش تحلیل عاملی تأییدی و اکتشافی، چهار عامل به‌‌دست داد که یک‌عامل کمتر از نسخه اصلی دارد. براین‌اساس، عنوان آن به پرسش‌نامه ارزیابی ازدواج و مشاوره زناشویی در زوج‌‌های ایرانی تغییر کرد. بنابراین، پرسش‌نامه مذکور قابلیت‌‌های لازم برای ارزیابی ازدواج زوج‌‌های ایرانی و خانواده‌‌ها را دارد و می‌‌توان از آن برای مقاصد مشاوره‌‌ای و پژوهشی استفاده نمود.

کلمات کلیدی: روایی ، پایایی ، ویژگی‌های روان‌سنجی ، زوج های ایرانی ، افراد متأهل ، پرسش‌نامه ارزیابی ازدواج ، ارزیابی ازدواج در جوامع مسلمان .

The Psychometric Properties of the Marriage Assessment and Marital Counseling Questionnaire among Iranian Couples

English Abstract: The present research was conducted using factor analysis to investigate the psychometric properties of the marriage assessment and marital counseling questionnaire among Muslim societies, which has been standardized in Qatar. The population included married men and women in the cities of Zanjan and Qazvin in 2023, and 404 people were selected by the convenience sampling as the sample. The data were collected using the marriage assessment and marital counseling questionnaire, the ENRICH marital satisfaction scale, and the dyadic adjustment scale. In the data description section, frequency distribution tables, mean, and standard deviation were calculated and drawn, and in the inferential statistics section, SPSS was used for exploratory analysis, and LISREL was used in the confirmatory section. The content validity of the questionnaire was confirmed by six experts in the field of psychometrics and counseling. According to the results, the criterion validity of the test (correlation with the ENRICH marital satisfaction scale and the dyadic adjustment scale) was 0.73 and 0.79, respectively, and was significant (P<0.001). The internal consistency coefficients using Cronbach's alpha for the entire questionnaire were 0.86. The results of the item-scale correlation coefficients indicated that this correlation was higher than minimum (0.20) for all items and the range of item-scale correlation was between 0.37 and 0.80. Examining the internal validity of the questionnaire using confirmatory and exploratory factor analysis gave four factors, one less than the original version. Accordingly, its title was changed into the marriage assessment and marital counseling questionnaire among Iranian couples. Therefore, this questionnaire has the necessary capabilities to assess the marriage of Iranian couples and families and can be used for consulting and research purposes.