نویسندگان:

¹دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.

²عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.

چکیده فارسی: مقدمه: در دو دهه اخیر پژوهش‌های متعددی به موضوع رفتارهای سلامت‌محور و نقش تعیین‌کننده عوامل اجتماعی و فرهنگی در میزان آن پرداخته‌اند. از جمله این عوامل، می‌توان به مفهوم کلیدی سرمایه اجتماعی اشاره نمود. هدف اصلی این پژوهش، برآورد اندازه اثر رابطه بین سرمایه اجتماعی و رفتارهای سلامت‌محور در میان مطالعات انجام شده در ایران است. روش: این تحقیق با هدف ترکیب کمی نتایج پژوهش‌های انجام شده در ایران و روش فراتحلیل به ارتباط بین سرمایه اجتماعی و رفتارهای سلامت‌محور پرداخته است. بدین منظور کلیدواژه‌های گوناگون مرتبط با سرمایه اجتماعی و رفتارهای سلامت‌محور در سه پایگاه اطلاعاتی Irandoc، Magiran و SID جست‌وجو شدند. در مجموع، تعداد 26 مطالعه که در فاصله سال‌های 1386 تا 1402 منتشر شده بودند، به فراتحلیل وارد شدند. جهت بررسی پیش‌فرض خطای انتشار نیز از آزمون همبستگی رتبه‌ای بگ و مزومدار استفاده شد. یافته‌ها: یافته‌ها نشان دادند که اندازه اثرات ترکیبی ثابت برابر با 407/0 (001/0p < ) و اندازه اثرات ترکیبی تصادفی برابر با 419/0 (001/0p < ) بوده است که بر مبنای معیار کوهن، بالاتر از سطح متوسط ارزیابی می‌شود. همچنین، متغیرهای سال انتشار پژوهش‌ها، موقعیت جغرافیایی، جامعه آماری، شیوه نمونه‌گیری، جنس و سن می‌توانند به عنوان منبع ناهمگنی برای مطالعات داخل کشور در نظر گرفته شوند. نتیجه‌گیری: مبتنی بر نتایج، ابعاد خرد و فردی سرمایه اجتماعی بیشتر از ابعاد ساختاری و نهادی آن در رابطه با رفتارهای سلامت‌محور مورد توجه قرار گرفته‌اند. از این رو، ضرورت داد تا در پژوهش‌های آتی به هر دو بعد این مفهوم پرداخته شود. مقدمه: در دو دهه اخیر پژوهش‌های متعددی به موضوع رفتارهای سلامت‌محور و نقش تعیین‌کننده عوامل اجتماعی و فرهنگی در میزان آن پرداخته‌اند. از جمله این عوامل، می‌توان به مفهوم کلیدی سرمایه اجتماعی اشاره نمود. هدف اصلی این پژوهش، برآورد اندازه اثر رابطه بین سرمایه اجتماعی و رفتارهای سلامت‌محور در میان مطالعات انجام شده در ایران است. روش: این تحقیق با هدف ترکیب کمی نتایج پژوهش‌های انجام شده در ایران و روش فراتحلیل به ارتباط بین سرمایه اجتماعی و رفتارهای سلامت‌محور پرداخته است. بدین منظور کلیدواژه‌های گوناگون مرتبط با سرمایه اجتماعی و رفتارهای سلامت‌محور در سه پایگاه اطلاعاتی Irandoc، Magiran و SID جست‌وجو شدند. در مجموع، تعداد 26 مطالعه که در فاصله سال‌های 1386 تا 1402 منتشر شده بودند، به فراتحلیل وارد شدند. جهت بررسی پیش‌فرض خطای انتشار نیز از آزمون همبستگی رتبه‌ای بگ و مزومدار استفاده شد. یافته‌ها: یافته‌ها نشان دادند که اندازه اثرات ترکیبی ثابت برابر با 407/0 (001/0p < ) و اندازه اثرات ترکیبی تصادفی برابر با 419/0 (001/0p < ) بوده است که بر مبنای معیار کوهن، بالاتر از سطح متوسط ارزیابی می‌شود. همچنین، متغیرهای سال انتشار پژوهش‌ها، موقعیت جغرافیایی، جامعه آماری، شیوه نمونه‌گیری، جنس و سن می‌توانند به عنوان منبع ناهمگنی برای مطالعات داخل کشور در نظر گرفته شوند. نتیجه‌گیری: مبتنی بر نتایج، ابعاد خرد و فردی سرمایه اجتماعی بیشتر از ابعاد ساختاری و نهادی آن در رابطه با رفتارهای سلامت‌محور مورد توجه قرار گرفته‌اند. از این رو، ضرورت داد تا در پژوهش‌های آتی به هر دو بعد این مفهوم پرداخته شود.

Meta-Analysis of the Relationship Between Social Capital and Health Behaviors in Iran: A Systematic Review

English Abstract: Introduction:  Over the past two decades, research has increasingly explored the influence of social and cultural factors, particularly social capital, on health behaviors. This meta-analysis aimed to quantify the association between social capital and health behaviors specifically within the Iranian context.   Methods: A systematic search was conducted across three databases (Irandoc, Magiran, and SID) using relevant keywords related to social capital and health behaviors.  Studies published between 2007 and 2023 were considered for inclusion.  A total of 26 studies met the inclusion criteria and were synthesized using meta-analytic techniques.  Publication bias was assessed using rank correlation and Mazumdar's tests.   Results: The pooled effect size indicated a significant positive association between social capital and health behaviors.  The pooled effect size was 0.407 (p < 0.001) using a fixed-effects model and 0.419 (p < 0.001) using a random-effects model, both considered moderate-to-large according to Cohen's criteria.  Subgroup analyses suggested that factors such as publication year, geographical location, population demographics, sampling method, gender, and age may contribute to heterogeneity across studies.   Conclusion: This meta-analysis suggests a positive relationship between social capital and health behaviors in Iran.  The findings also reveal a potential research gap, with a greater emphasis on individual and micro-level dimensions of social capital compared to structural and institutional dimensions.  Future research should strive for a more balanced approach, considering both micro and macro-level aspects of social capital in relation to health behaviors.