نویسندگان:
زهرا خزایی1 ، آسیه مرادی2 ، کامران یزدانبخش3 .1کارشناس ارشد روان شناسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
2استادیار، گروه روان شناسی، دانشکده علوم اجتماعی و تربیتی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.
3دانشیار گروه روان شناسی، دانشکده علوم اجتماعی و تربیتی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.
چکیده فارسی: مقدمه: کارکردهای اجرایی و نظریه ذهن نقش زیادی در توانایی درک و تفسیر رفتار دیگران دارند و میتوانند با بهبود همدلی به کاهش قلدری سایبری کمک کنند. لذا این پژوهش با هدف بررسی نقش میانجی همدلی در رابطه کارکردهای اجرایی و نظریه ذهن با قلدری سایبری انجام شد. روش: روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری تمامی دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهر کرمانشاه در سال تحصیلی 1400-1401بود که از بین آنها تعداد 400 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شد. از مقیاس بهره همدلی بارون–کوهن (2003)،مقیاس نقایص کارکردهای اجرایی بارکلی (2012)، مقیاس تجربه قلدری و قربانی سایبری آنتونیادو و همکاران (۲۰۱۶) و آزمون ذهن‌خوانی از طریق تصویر چشم بارون-کوهن و همکاران (2001) برای گردآوری اطلاعات استفاده شد. برای تحلیل داده ها از روش همبستگی پیرسون و مدلسازی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها: مطابق نتایج بین نظریه ذهن و قلدری سایبری(01/0 ≥p)، بین نقص کارکردهای اجرایی و همدلی(01/0 ≥p) و بین همدلی و قلدری سایبری(01/0 ≥p) رابطه منفی معناداری وجود داشت. همچنین بین نقص کارکردهای اجرایی و قلدری سایبری(01/0 ≥p) و نیز بین نظریه ذهن و همدلی(01/0 ≥p) رابطه مثبت معناداری وجود داشت. همچنین نقش میانجیگر نسبی همدلی در رابطه بین نظریه ذهن و قلدری سایبری و در رابطه بین کارکرد اجرایی و قلدری سایبری تأیید شد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد کودکانی که نظریه ذهن و کارکردهای اجرایی ضعیفی دارند به احتمال بیشتر به‌سمت قلدری کشیده می‌شوند؛ زیـرا مهـارتهای نظریـه‌ی ذهن و کارکردهای اجرایی تعاملات متقابل اجتماعی را سازماندهی می‌کنند. درک ضعیف نیات و هیجانات دیگران و نقص در کارکردهای اجرایی ممکن است توانایی کودکان در زمینه‌ی تشخیص علائم و سرنخ‌های اجتماعی که بیانگر روابط دوجانبه است، را به خطر بیندازد و آنها را در معرض قربانی یا قلدربودن قرار دهد.
The relationship between Theory of Mind and Executive Functions with Cyberbullying: The mediating role of Empathy
English Abstract: Introduction: Theory of mind (ToM) and executive functions (EFs) are crucial for understanding and interpreting social behavior, potentially mitigating cyberbullying by fostering empathy. This research examines the mediating role of empathy in the relationship between ToM, EFs, and cyberbullying. Method:A descriptive correlational design was employed. The study population comprised all secondary school students in Kermanshah, Iran, during the 2021-2022 academic year. A sample of 400 students was selected using convenience sampling. Data were collected using the Empathy Quotient (Baron-Cohen, 2003), the Barkley Deficits in Executive Functioning Scale (Barkley, 2012), the Cyberbullying and Victimization Experiences Scale (Antoniadou et al., 2016), and the Reading the Mind in the Eyes Test (Baron-Cohen et al., 2001). Data analysis involved Pearson correlations and structural equation modeling (SEM). Results: The results revealed significant negative correlations between ToM and cyberbullying (p < .01), between EF deficits and empathy (p < .01), and between empathy and cyberbullying (p < .01). A significant positive correlation was found between EF deficits and cyberbullying (p < .01), as well as between ToM and empathy (p < .01). Crucially, SEM confirmed the significant mediating role of empathy in the relationship between both ToM and cyberbullying, and EF deficits and cyberbullying. Conclusion: These findings suggest that deficits in ToM and EFs may increase the risk of cyberbullying, potentially due to impaired empathy. ToM and EFs are essential for navigating social interactions. Difficulties in understanding others' intentions and emotions, coupled with executive function deficits, may hinder the ability to interpret social cues and contribute to involvement in cyberbullying, either as a perpetrator or a victim. Interventions aimed at enhancing ToM, EFs, and empathy may be beneficial in preventing and addressing cyberbullying.