نویسندگان:

¹استادیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کوثر بجنورد، بجنورد، ایران

²کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی، واحد شاهرود، دانشگاه علوم و تحقیقات، شاهرود، ایران

چکیده فارسی: مقدمه: قلدری سایبری تبدیل به یک نگرانی رو به افزایش در رویکردهای نظری و روش‌شناختی شده است. هدف از انجام این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش شناخت‌اجتماعی بر همدلی و بی‌تفاوتی اخلاقی نوجوانان با قلدری سایبری بود.  روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون_پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش‌آموزان پسر دوره دوم متوسطه شهر گرگان در سال تحصیلی 1403-1402 بودند که 30 نفر به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه 15 نفر) قرار گرفتند. گروه آزمایش 8 جلسه 60 دقیقه‌ای مهارت شناخت اجتماعی را آموزش دیدند و گروه گواه در این مدت هیچ‌گونه آموزشی دریافت نکردند. ابزارهای پژوهش پرسشنامه‌های همدلی اورگاوو و همکاران (2017)، بی‌تفاوتی اخلاقی کاپرارا و کاپانا (2006) و قلدری سایبری آنتیاد و همکاران (2016) بود.  یافته‌ها: نتایج نشان داد بین دو گروه آزمایش و گواه پس از آموزش شناخت اجتماعی از نظر تأثیر بر متغیرهای همدلی و بی‌تفاوتی اخلاقی تفاوت معناداری وجود دارد (05/0>p).  نتیجه‌گیری: با توجه به اثربخشی آموزش شناخت‌اجتماعی بر همدلی و بی‌تفاوتی اخلاقی نوجوانان با قلدری سایبری شایسته است که این رویکرد به عنوان یکی از ابزارهای جدید و کاربردی مورد توجه پژوهشگران قرار گیرد.

The Effectiveness of Social Cognition Training on Empathy and Moral Indifference of Teenagers with Cyberbullying

English Abstract: Introduction: Cyberbullying has emerged as a significant issue in both theoretical and practical realms. The present study sought to investigate the efficacy of social cognition training on the empathy and moral indifference of adolescents who engage in cyberbullying.  Method: The research design was a quasi-experimental, pre-test-post-test control group design. The statistical population consisted of all male students in the second year of middle school in Gorgan during the academic year 2023-2024. Thirty participants were randomly selected using cluster sampling and allocated to experimental (n = 15) and control (n = 15) groups. The experimental group received eight 60-minute sessions of social cognition skills training, while the control group did not receive any training during this period. The instruments used for data collection were Orgavo et al.'s Empathy Questionnaire (2017) to measure empathy, Caprara and Capana's Moral Indifference Questionnaire (2006) to assess moral indifference, and Antiad et al.'s Cyberbullying Questionnaire (2016) to determine cyberbullying behaviors. Findings: The results showed that there was a significant difference between the experimental and control groups after social cognition training in terms of the effect on empathy and moral indifference variables in favor of the experimental group (p < 0.05). Conclusion: The findings demonstrate that social cognition training is a promising approach to increase empathy and reduce moral indifference among adolescents who engage in cyberbullying. Given the importance of these factors in preventing cyberbullying, researchers and educators must consider incorporating social cognition training as a practical tool in their efforts to address this issue.