نویسندگان:

فرهاد تنهای رشوانلو¹ ، هادی صمدیه² ، بتول گلی³ .

¹گروه روان‌شناسی، موسسه آموزش عالی غیردولتی غیرانتفاعی شاندیز، مشهد، ایران

²استادیار گروه روان شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

³پردیس شهید هاشمی نژاد، دانشگاه فرهنگیان، مشهد، ایران

چکیده فارسی: مقدمه: مفهوم تعلق، بخشی اساسی از نظریه پیوند داشتن انسان است که حس پیوستگی با دیگران را به عنوان یک نیاز روان­شناختی اصلی مطرح می­کند. ابزار احساس تعلق برای اندازه‌گیری این سازه در میان دانشجویان طراحی شده است؛ گروهی که تجربه تعلق در آن­ها می‌تواند به طور قابل توجهی بر موفقیت تحصیلی و اجتماعی­شان تأثیر بگذارد. این مطالعه با هدف اعتبارسنجی ابزار احساس تعلق در چارچوب نظریه پیوند داشتن انسان، انجام شد. روش‌: در یک طرح توصیفی- همبستگی و اعتباریابی، 200 نفر از دانشجویان یکی از مؤسسات آموزش عالی مشهد به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله­ ای انتخاب شدند. شرکت­ کنندگان، ابزار احساس تعلق (هاگرتی و پاتوسکی، 1995)، مقیاس نیاز به تعلق (کلی، 1999)، فرم کوتاه مقیاس احساس تنهایی اجتماعی و عاطفی بزرگسالان (دی­توماسو، برنن و بست، 2004)، فرم کوتاه پرسشنامه طرحواره یانگ (والر، میر و اوهانیان، 2001)، مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس (لوی باند و لوی باند، 1995)، مقیاس فشار روانی کسلر (کسلر و همکاران، 2002) و مقیاس رضایت از زندگی (داینر، ایمونز، لارسن و گریفین، 1995) را تکمیل کردند. داده­ ها با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی، ضریب همبستگی، رگرسیون چندگانه و تحلیل واریانس چندمتغیره، تجزیه و تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که ابزار احساس تعلق، از ساختاری دو عاملی برخوردار است که 72/71 درصد از واریانس را تبیین می­کند. همبستگی منفی و معنادار ابزار احساس تعلق در ارتباط با نیاز به تعلق، احساس تنهایی اجتماعی و طرحواره انزوای اجتماعی، بیانگر تأیید روایی واگرا بود (01/0>P). همچنین، نتایج روایی پیش­بین نشان داد که ابعاد احساس تعلق پیش­بینی کنندۀ منفی افسردگی، فشار روانی و پیش­بینی کننده مثبت رضایت از زندگی هستند (01/0>P). بر حسب سن و جنسیت، نیز تفاوت معناداری به دست نیامد. نتیجه‌گیری: به طور کلی، ابزار احساس تعلق در پژوهش حاضر از روایی و پایایی مطلوبی برخوردار بود و بنابراین می­توان از آن به عنوان ابزاری معتبر در سنجش احساس تعلق دانشجویان استفاده کرد.

کلمات کلیدی: اعتباریابی ، دانشجویان ، روانسنجی ، احساس تعلق ، پیوند داشتن انسان .

Psychometric Properties of the Sense of Belonging Instrument Among University Students: Testing the Theory of Human Relatedness

English Abstract: Introduction: The concept of belonging is a fundamental aspect of human relatedness theory, which posits that feeling connected to others is a core psychological need. The Sense of Belonging Instrument (SOBI) has been developed to measure this construct among college students, a population for whom belonging can significantly impact academic and social success. This study aims to validate the SOBI within the framework of human relatedness theory. Method: In a descriptive-correlational and validation study, 200 participants from higher education institutions in Mashhad were randomly selected through a multistage sampling method. They completed the Sense of Belonging Instrument (Hagerty & Patusky, 1995), Need to Belong Scale (Kelly, 1999), Social and Emotional Loneliness Scale for Adults (Ditommaso, Brannen, & Best, 2004), Young Schema Questionnaire - Short Form (Waller, Meyer, & Ohanian, 2001), Depression, Anxiety, Stress Scale (Lovibond, & Lovibond, 1995), the Psychological Distress Scale (Kessler et al., 2002), and the Satisfaction with Life Scale (Diener, Emmons, Larsen, & Griffin, 1985). The data were analyzed using exploratory factor analysis, correlation coefficient, multiple regression, and multivariate analysis of variance. Results: Findings revealed that the sense of belonging instrument has a two-factor structure accounting for 71.72% of the variance. The negative and significant correlation of the sense of belonging instrument with the need to belong, the feeling of social loneliness, and the schema of social isolation, supported divergent validity (P<0.01). Furthermore, predictive validity analyses demonstrated that the SOBI's dimensions are inversely associated with depression and psychological distress, while positively associated with life satisfaction (P<0.01). No marked differences were noted concerning age and gender. Conclusion: The SOBI demonstrated robust validity and reliability within this study, endorsing its utility as a productive instrument to measure the sense of belonging in students