نویسندگان:

¹دانشجوی دکتری روان‌شناسی، گروه روان‌شناسی بالینی و تربیتی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

²استاد، گروه روان‌شناسی، دانشکدۀ روان شناسی، موسسه آموزش عالی بصیر، آبیک، قزوین، ایران.

چکیده فارسی: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش فلسفه به کودکان بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی و هوش اخلاقی کودکان 9 تا 12 سال انجام گرفت. این پژوهش با روش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه گواه و مرحلۀ پیگیری دوماهه انجام شد. جامعۀ آماری پژوهش شامل کودکان 9 تا 12 سالۀ منطقۀ 12 شهر تهران در سال تحصیلی 1401-1400 بود. در این پژوهش 32 کودک (دختر) با ضعف در مسئولیت‌پذیری اجتماعی و هوش اخلاقی به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و به روش تصادفی در گروه‌های آزمایش و گواه جای‌دهی شدند (17 کودک در گروه آزمایش و 15 کودک در گروه گواه). کودکان حاضر در گروه آزمایش آموزش فلسفۀ کودکان را در هشت جلسۀ 60 دقیقه‌ای دریافت کردند. پرسشنامه‌های مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامۀ مسئولیت‌پذیری اجتماعی (SRQ) و پرسشنامۀ هوش اخلاقی (EIQ) بود. داده‌های جمع‌آوری‌شده به شیوۀ تحلیل واریانس آمیخته و آزمون بنفرونی با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS-23 تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد آموزش فلسفه به کودکان بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی (0/001>P؛ 0/55=Eta؛ 36/30=F) و هوش اخلاقی (0/001>P؛ 0/64=Eta؛ 55=F) کودکان تأثیر معنادار دارد. براساس یافته‌های پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که آموزش فلسفه با بهره‌گیری از گفتگوی عمیق و ایجاد توانمندی درونی در کودک می‌تواند به‌عنوان روشی مناسب برای بهبود مسئولیت‌پذیری اجتماعی و هوش اخلاقی کودکان مورد استفاده قرار گیرد.

Efficacy of Philosophy Training for Children on the Social Responsibility and Ethical Intelligence of 9-12-Year-Old Children

English Abstract: The present study was conducted to investigate the efficacy of philosophy training for children in fostering social responsibility and ethical intelligence in 9-12-year-old children. The present study was quasi-experimental with pretest, posttest and control group design method. Additionally, a two-month follow-up period was implemented. The statistical population of the current survey consisted of 9-11-year-old children residing in Tehran during the academic year 2021-2022. The purposive sampling method was employed to select thirty-two girls with low social responsibility and ethical intelligence. The girls were randomly assigned to the experimental and control groups, with 17 children in the experimental group and 15 in the control group. Eight 60-minute sessions of training philosophy for children were administered to the experimental group’s children. The questionnaires that were implemented were the Social Responsibility Questionnaire (SAQ) and the Ethical Intelligence Questionnaire (EIQ). The collected data were analyzed through mixed ANOVA and Bonferroni test via SPSS23 software. The results showed that the instruction of children in philosophy has a significant effect on social responsibility (F=36.30, Eta-0.55, P<0.001) and ethical intelligence (F=55, Eta=0.64, P<0.001). According to the findings of the study it can be concluded that training philosophy for children can be used as an efficient method to improve the children’s social responsibility and ethical intelligence through employing deep conversation and creating internal empowerment in the child.