نویسندگان:
رضا عباسی راد1 ، محمد رستمی2 ، محدثه فصیحی3 ، نیلوفر سرهنگی4 ، سلیمان احمدبوکانی5 .1دانشجوی کارشناسی ارشد مشاوره مدرسه، گروه مشاوره، دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.
2استادیار، گروه مشاوره، دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.
3دانشجوی کارشناسی ارشد مشاوره مدرسه، گروه مشاوره، دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.
4دانشجوی کارشناسی ارشد مشاوره مدرسه، گروه مشاوره، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.
5دکتری مشاوره، گروه مشاوره، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
چکیده فارسی: هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش واسطه‌ای پنج عامل بزرگ شخصیت در رابطۀ بین الگوهای ارتباطی خانواده و رفتارهای پرخطر در نوجوانان بود. روش مطالعه مدل مسیر بود. جامعۀ آماری شامل کلیۀ دانش‌آموزان دورۀ دوم متوسطۀ شهر بوشهر در سال تحصیلی 1401-1400 بود که از این جامعه به روش نمونه‌گیری دردسترس، 259 دانش‌آموز (78 پسر و 181 دختر) به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش پرسشنامۀ الگوهای ارتباطی خانوادۀ کوئرنر و فیتزپاتریک-فرم تجدیدنظرشده (RFCP)، پرسشنامۀ خطرپذیری نوجوانان ایرانی (IARS) و پرسشنامۀ پنج عامل بزرگ شخصیت باربانلی (BFQ-C) بودند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش معادلات ساختاری و نرم‌افزارهای SPSS-25 و AMOS-24 استفاده شد. یافته‌های مطالعه نشانگر رابطۀ معنی‌دار و منفی بین عامل گفت‌وشنود با رفتارهای پرخطر (p<0/01؛ 0/318-= r) و رابطۀ معنی‌دار و مثبت عامل همنوایی با رفتارهای پرخطر (p<0/01؛ 0/228= r) در نوجوانان بود. الگوهای ارتباطی خانوادۀ مبتنی بر گفت‌وشنود و نیز ویژگی‌های شخصیتی برون‌گرایی و وظیفه‌شناسی می‌توانند در کاهش رفتارهای پرخطر نوجوانان مؤثر باشند. درمانگران و مشاوران مدارس باید بر این متغیرها در حین توسعۀ برنامه‌های مداخله‌ای و آموزشی برای خود تأکید داشته باشند.
The Relationship between Family Communication Patterns and High-Risk Behaviors in Adolescents: The Mediating Role of Big Five Personality Traits
English Abstract: The aim of the current research was to investigate the mediating role of the big five personality traits in the relationship between family communication patterns and high-risk behaviors in adolescents. The current investigation employed path analysis as its methodology. The statistical population encompasses all secondary school pupils in Bushehr city during the academic year of 2021-2022. As a sample from this population, 259 students (78 male and 181 female) were selected using the available sampling procedure. The instruments consist of Koerner and Fitzpatrick’s Family Communication Patterns Questionnaire-Revised Form (RFCP), and Iranian Teenagers’ Riskiness Questionnaire (IARS), and Barbanelli's Big Five Personality Factors Questionnaire (BFQ-C). The data analysis was conducted using the structural equation method and the SPSS-25 and AMOS-24 software. The findings of this study suggest a significant and negative relationship between the conversation factor and high-risk behaviors (r=-0.318, P<0.01) and a significant and positive relationship between the conformity factor and high-risk behaviors (r=0.228, P<0.01) in adolescents. The reduction of high-risk behaviors in adolescents can be achieved through the conversation factor in familial communication patterns, as well as the personality traits of extroversion and conscientiousness. During the development of educational and intervention programs for adolescents, therapists and school counselors should prioritize these variables.