نویسندگان:
شهروز نعمتی1 ، رحیم بدری گرگری2 ، شهرام واحدی3 ، ضرغام مهرگان فرد جیرنده4 .1استاد، گروه علوم تربیتی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
2استاد، گروه علوم تربیتی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
3استاد، گروه علوم تربیتی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
4دکتری روان‌شناسی تربیتی، گروه علوم تربیتی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
چکیده فارسی: هدف از پژوهش حاضر، مطالعۀ کاربست توان‌بخشی شناختی در فهم، تولید و محاسبات عددی دانش‌آموزان با اختلال یادگیری ویژه با آسیب ریاضی بود. طرح پژوهش، از نوع نیمه‌آزمایشی بود. جامعۀ آماری پژوهش را دانش‌آموزان مراجعه‌کننده به مراکز چهارگانۀ اختلال یادگیری شهر رشت (دهخدا 1 و 2، شهید یعقوبی و شهید اسکندری) در سال 1399 تشکیل دادند. برای نمونه‌گیری از روش نمونه‌گیری دردسترس با حجم نمونۀ 30 نفر پسر استفاده شد که با انتساب تصادفی، به دو گروه 15 نفره آزمایش و کنترل تقسیم شدند. مداخلۀ توان‌بخشی شناختی حافظه و توجه با نرم‌افزار ARAM در 12 جلسه برای گروه آزمایش اجرا شد، از مقیاس آزمون کی‌مت (KMDT)، آزمون هوش ریون (RCPM)، آزمون پیشرفت تحصیلی و تشخیصی ریاضی (SATDMA) و برنامۀ آموزشی تقویت ریاضی مبتنی بر الگوی پاسخ به مداخله (MRTPBIRP) برای جمع‌آوری داده‌ها در مراحل پیش و پس از آزمون استفاده شد. داده‌ها با کوواریانس چندمتغیری و نرم‌افزار SPSS-22 تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد کاربست توان‌بخشی شناختی میزان فهم عددی، تولید عددی و محاسبۀ عددی را در بین دانش‌آموزان با اختلال یادگیری ویژه با آسیب ریاضی افزایش داده است. براساس یافته‌ها می‌توان نتیجه گرفت برنامۀ توان‌بخشی شناختی برای بهبود فهم، تولید و محاسبات عددی مؤثر بوده است و از آن می‌توان به‌عنوان بخشی از برنامه‌های توانمندسازی در عرصۀ تعلیم و تربیت استفاده کرد.
Implementation of Cognitive Rehabilitation Intervention on the Comprehension, Generation, and Calculations of Numerical Data Among Students Suffering from a Specific Learning Disability and Mathematical Impairment
English Abstract: The purpose of the present study was to study the efficacy of cognitive rehabilitation in enhancing the numerical calculations, comprehension, and production abilities of students with special learning disabilities in the subject of mathematics. The current study employs a quasi-experimental design. Students who were referred to the four centers for learning disabilities in Rasht in 2019 (Dehkhoda 1 and 2, Shahid Yaghoubi, and Shahid Eskandari) comprised the statistical population of the study. A sampling method that was readily accessible was utilized, with a sample size of 30 males. The participants were divided into two groups of 15 (experimental and control) at random. To this end, the group “Experiment” underwent a 12-session cognitive rehabilitation intervention of memory and attention utilizing software (ARAM).Data for the pre-test and post-test phases were collected using the Key Math Scale (KMDT), RAVEN intelligence test (RCPM), Academic Achievement and Mathematical Diagnosis Test (SATDMA), and Mathematical Reinforcement Training Program Based on Intervention Response Model (MRTPBIRP).Multivariate covariance and SPSS-22 software were utilized to analyze the data. Students with special learning disabilities have demonstrated an increase in the utilization of numerical comprehension, numerical production, and numerical calculation as components of their cognitive rehabilitation in mathematics, according to the findings. Based on the findings, it can be concluded that cognitive rehabilitation programs have been effective in improving comprehension, production and numerical calculations and can be used as part of empowerment programs in the field of education.