نویسندگان:

¹استادیار گروه روان‌شناسی، دانشکده روان شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده فارسی: این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر انعطاف‌پذیری کنشی و همجوشی شناختی مبتلایان به سندرم رودۀ تحریک‌پذیر انجام گرفت. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه گواه و دورۀ پیگیری دوماهه بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل مبتلایان به سندرم رودۀ تحریک‌پذیر بودند که به مراکز درمانی و متخصصان گوارش شهر اصفهان در سال 1398 مراجعه کرده بودند. 27 فرد (16 مرد و 11 زن) دارای بیماری IBS با استفاده از نمونه‌گیری دردسترس انتخاب و به روش تصادفی در گروه‌های آزمایش و گواه جای‌دهی شدند. گروه آزمایش درمان شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی (کابات-زین، 2003) را طی دو ماه در 8 جلسۀ 75 دقیقه‌ای دریافت کردند. پرسشنامه‌های مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامۀ انعطاف‌پذیری کنشی (MFQ) و پرسشنامۀ همجوشی شناختی (CFQ) بود. داده‌ها به شیوۀ تحلیل واریانس آمیخته و آزمون تعقیبی بونفرنی با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS ویرایش 23 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد درمان شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی، بر انعطاف‌پذیری کنشی و همجوشی شناختی افراد مبتلا به IBS تأثیر معنادار دارد (001/0>p). منطبق با نتایج این پژوهش می‌توان نتیجه گرفت درمان شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی با بهره‌گیری از تکنیک‌های نگرش ذهن‌آگاهانه، فعالیت‌های ذهن‌آگاهانه، پرداختن به احساسات و هیجانات مشکل‌ساز و تمرینات تنفس می‌تواند به‌عنوان مداخله‌ای مؤثر برای بهبود انعطاف‌پذیری کنشی و کاهش همجوشی شناختی مبتلایان به سندرم رودۀ تحریک‌پذیر مورد استفاده گیرد.

Efficacy of Cognitive Therapy Based on Mindfulness on Mental flexibility and Cognitive Fusion in the Patients with Irritable Bowel Syndrome

English Abstract: The primary objective of this research endeavor was to examine the effectiveness of mindfulness-based cognitive therapy on cognitive fusion and mental flexibility in individuals diagnosed with Irritable Bowel Syndrome (IBS). It was a quasi-experimental study with a two-month follow-up period, pretest, posttest, and control group. The patients diagnosed with irritable bowel syndrome (IBS) who were referred to therapy centers and gastroenterologists in Esfahan in 2019 constituted the statistical population of the current study. A total of 27 IBS patients (16 men and 11 women) were selected through available sampling method and randomly accommodated into experimental and control groups. Over the course of two months, the experimental group participated in eight sessions of mindfulness-based cognitive therapy, each lasting seventy-five minutes (Kabat-Zinn, 2003). The applied questionnaires comprised the mental flexibility and questionnaires (MFQ) and cognitive fusion Questionnaire (CFQ). The data were analyzed utilizing version 23 of the statistical software SPSS and a Bonferroni follow-up test and mixed variance analysis. Cognitive therapy based on mindfulness significantly improves the mental flexibility and cognitive fusion of IBS patients (P<0.001). According to the findings of the present study it can be concluded that cognitive therapy based on mindfulness can be used as an efficient intervention to improve mental flexibility and decreace cognitive fusion in the patients with Irritable Bowel Syndrome through employing techniques such as mindful attitudes, mindful activities, addressing problem-making feelings and emotions and breathing exercises.