نویسندگان:

¹استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

²استادیار، گروه ارزیابی سیاست‌ها و پایش علم، فناوری و نوآوری، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، تهران، ایران

چکیده فارسی: هدف: هدف از پژوهش حاضر شناسایی راهبردهای بین المللی شدن آموزش عالی در اسناد بالادستی ایران است.
روش پژوهش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش از نوع پژوهش‌های ترکیبی (کمی و کیفی) بود. در پژوهش حاضر جهت شناسایی مهم‌ترین مولفه‌ها و راهبردها از شیوه تحلیل مضمون و تحلیل متن استفاده شد. با مرور اسناد بالادستی منتخب، مضامین مرتبط تحلیل و درنهایت راهبردهای جمهوری اسلامی ایران در رابطه با این موضوع شناسایی و ضمن مشخص کردن نوع راهبردها (به تفکیک انسانی، زیرساختی، مالی، سیاستی و علمی)، شاخص‌هایی به‌منظور سنجش آنها پیشنهاد شد. همچنین برای دسته بندی و رتبه بندی شاخص‌ها از شیوه مصاحبه با متخصصان استفاده شد. در این پژوهش تعداد 8 متخصص به شیوه گلوله برفی انتخاب شدند.
یافته‌ها: درمجموع 33 راهبرد از این اسناد بالادستی استخراج از میان راهبردهای انتخاب شده از نگاه متخصصان ایرانی افزایش تعداد کنگره‌های بین المللی و همچنین افزایش ظرفیت پذیرش دانشجویان خارجی مهم‌ترین راهبردهای بین المللی شدن آموزش عالی بودند. همچنین از میان راهبردهای شناسایی شده 10 راهبرد زیرساختی، 4 راهبرد توسعه انسانی، 4 راهبرد سیاستی، 3راهبرد علمی، 1 راهبرد مالی بودند همچنین تعدادی از راهبردها ترکیبی بودند که از آنجمله 2 راهبرد سیاستی-زیرساختی، 2 راهبرد سیاستی-مالی، 2 راهبرد سیاستی-توسعه انسانی، ، 3 راهبر علمی-توسعه انسانی، 1 راهبرد توسعه انسانی-زیرساختی و 1 راهبرد علمی-زیرساختی بودند. همچنین در مورد شاخص‌های پیشنهادی برای سنجش تحقق راهبردها نیز 29 شاخص کلان و 4 شاخص خرد بودند. همچنین 18 شاخص فرایندی، 5 شاخص دروندادی و  2 شاخص برون دادی بودند.
نتیجه‌گیری: بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که بهره‌گیری از دیپلماسی علمی در شاخه‌هایی همچون همکاری‌های علمی بین‌المللی، انجام پروژه‌های مشترک علمی تحقیقاتی، برنامه‌های مبادله استاد و دانشجو، برگزاری نشست‌ها و سمینارهای علمی، تلاش برای ایجاد شبکه دانشمندان و نخبگان و ایجاد مؤسسات تحقیقاتی و آموزشی بین‌المللی، ازجمله ابزارهایی است که جمهوری اسلامی ایران جهت تعاملات مؤثرتر در سازمان‌های بین‌المللی علمی جهت تأمین اهداف و منافع ملی خود  باید دنبال کند.

Identifying Higher Education Internationalization Strategies in Upstream Documents

English Abstract: Objective: The purpose of this research is to identify the internationalization strategies of higher education in Iran's upstream documents. Methods: The current research was applied in terms of its purpose, and in terms of method, it was a mixed type of research (quantitative and qualitative). In the current research, thematic analysis and text analysis were used to identify the most important components and strategies. By reviewing the selected upstream documents, the relevant topics were analyzed and finally, the strategies of the Islamic Republic of Iran were identified in relation to this issue, while specifying the type of strategies (separated by human, infrastructural, financial, political and scientific), indicators were proposed to measure them. Results: A total of 33 strategies from these upstream documents were extracted from among the selected strategies from the point of view of Iranian experts, increasing the number of international congresses and also increasing the capacity to accept foreign students were the most important strategies for the internationalization of higher education. Also, among the identified strategies, there were 10 infrastructure strategies, 4 human development strategies, 4 political strategies, 3 scientific strategies, 1 financial strategy, and a number of strategies were combined, including 2 political-infrastructural strategies, 2 political-financial strategies, and 2 political strategies. - Human development, there were 3 scientific-human development guides, 1 human-infrastructural development strategy and 1 scientific-infrastructural strategy. Conclusion: Therefore, it can be concluded that taking advantage of scientific diplomacy in fields such as international scientific cooperation, carrying out joint scientific research projects, professor and student exchange programs, holding scientific meetings and seminars, trying to create a network of scientists and elites, and creating research and educational institutions.