چکیده فارسی: پژوهش حاضر با هدف واکاوی بسترهای اجرایی چالش‌ساز خانواده‌درمانی انجام شده است. روش پژوهش کاربردی و از نوع کیفی پدیدارشناسی است. جامعه آماری پژوهش را متخصصان حوزههای گوناگون زوج و خانواده‌درمانی در استان تهران در سال 1401-1400 تشکیل دادند که معیارهای ورود به مطالعه را دارا بودند. معیارهای ورود، روان‌شناسان یا مشاوران دارای مدرک کارشناسی ارشد یا دکتری بودند که حداقل پنج سال تجربۀ مداخله در یکی از حوزههای مرتبط با خانواده و تمایل به همکاری در پژوهش داشتند. نمونه گیری از نوع گلوله‌برفی بود که به صورت هدفمند تا مرز اشباع و انتخاب 15 متخصص ادامه یافت. داده‌های پژوهش با انجام دادن مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته گردآوری شده و تجزیه و تحلیل داده‌ها به شیوه تحلیل موضوعی از نوع استقرایی صورت گرفته است. یافته‌ها نشان دادند که 17 مفهوم اولیه، 8 مضمون فرعی و 4 مضمون اصلی بسترهای اجرایی چالش‌ساز گربیانگیر خدمات حوزه خانواده‌درمانی‌اند که متشکل از شناخت ناکافی از خدمات خانواده‌درمانی، دغدغه‌های اقتصادی مربوط به مداخلات خانواده‌درمانی، ضعف در به‌کارگیری تخصصی خدمات خانواده‌درمانی و آماده‌سازی نامناسب مراکز درمانی‌اند. مضامین نشان می‌دهند که حوزۀ خانواده‌درمانی همچنان حوزه‌ای جدید در میان متخصصان سلامت روان و مراجعان است، به‌طوری‌که با وجود اهمیت زیاد جایگاه خانواده در جامعۀ ایران آموزشها و نظارتهای تخصصی بر روند اجرای خدمات گوناگون آن صورت نگرفته است. در کنار این موارد نبود امکانات و ناآگاهی مسئولان در مراکزی که این نوع از خدمات را ارائه می‌دهند، منجر به عدم رواج حرفه‌ای و شناخته‌شدن آن شده‌است.
Exploring the Implementation Challenges of Family Therapy in Iran: A Qualitative Study
English Abstract: The present study aims to explore the implementation challenges of family therapy. The research is applied and qualitative, using a phenomenological approach. The statistical population consists of specialists in various fields of couple and family therapy in Tehran Province during the years 2021-2022 who met the inclusion criteria. The inclusion criteria required psychologists or counselors with a master's or doctorate degree, at least five years of intervention experience in family-related domains, and willingness to participate in the study. The sampling method was snowball sampling, which continued purposefully until saturation, ultimately selecting 15 experts. The research data were collected through semi-structured interviews and analyzed using an inductive thematic analysis method. Findings identified 17 initial concepts, 8 sub-themes, and 4 main themes as challenges in the implementation of family therapy services, including insufficient awareness of family therapy services, economic concerns related to family therapy interventions, deficiencies in specialized application of family therapy services, and inadequate preparation of treatment centers. The themes indicate that family therapy remains a relatively new field among mental health professionals and clients in Iran. Despite the significant role of family in Iranian society, specialized training and supervision over various family therapy services have not been fully established. Additionally, the lack of facilities and the unawareness of officials in institutions offering such services have contributed to its limited professional recognition and adoption.
Keywords: qualitative study , thematic analysis , family therapy , implementation framework .