نویسندگان:
اکبر عطادخت1 ، علی سلمانی2 ، آیسان شارعی3 .1دانشگاه محقق اردبیلی
2دانشجوی دکتری تخصصی، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
3دانشجوی دکتری تخصصی، گروه مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
چکیده فارسی: ازدواج پیوندی اجتماعی و عاطفی عمیق میان زن و شوهر می‌باشد که می‌تواند به سلامت جسمی و روانی زوجین منجر شود. پژوهش حاضر با هدف اثربخشی آموزش مدل دلبستگی - تمایز قبل از ازدواج بر انعطاف‌پذیری شناختی و سازگاری زوجین در شرف ازدواج انجام گرفت. روش پژوهش حاضر آزمایشی از نوع پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانشجویان در شرف ازدواج شهر تهران در سال 1403 بودند که جهت دریافت مشاوره قبل از ازدواج به مرکز مشاوره دانشگاه خوارزمی مراجعه کرده بودند، که از میان آن‌ها بر حسب ملاک‌های ورود به پژوهش و به‌روش نمونه‌گیری در دسترس 40 نفر (20 زوج) انتخاب و به‌صورت تصادفی‌سازی ساده در گروه آزمایش 20 نفر (10 زوج) و گروه کنترل نیز 20 نفر (10 زوج) جایگزین شدند. گروه آزمایشی 7 جلسه‌ی 90 دقیقه‌ای آموزش مدل دلبستگی-تمایز قبل از ازدواج (ADPM) را دریافت کرد و گروه کنترل هیچ مداخله‌ای دریافت نکرد. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه انعطاف‌پذیری شناختی (CFI) و پرسشنامه سازگاری زوجین (DAS) استفاده شد. داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس تک متغیری در نرم‌افزار Spss26 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان‌داد که تفاوت معناداری بین میانگین پس‌آزمون دو گروه در انعطاف‌پذیری شناختی (001/0>P، 27/60F=، 620/0ηp2=) و سازگاری زوجین (001/0>P، 61/206F=، 848/0ηp2=) وجود داشت. می‌توان نتیجه گرفت که آموزش مدل دلبستگی-تمایز قبل از ازدواج بر بهبود انعطاف‌پذیری شناختی و سازگاری زوجین در شرف ازدواج اثربخش است، بنابراین باتوجه به یافته‌های پژوهش، می‌توان از آموزش مدل دلبستگی - تمایز قبل از ازدواج در جهت غنی‌سازی روابط زوج‌ها استفاده کرد.
The Effectiveness of Premarital Attachment-Differentiation Training in Cognitive Flexibility and Adjustment in Couples Preparing for Marriage
English Abstract: Marriage is a deep social and emotional bond between the husband and wife, which can lead to the physical and psychological well-being of couples. Couples who are cognitively flexible are more likely to accept personal differences and achieve optimal adjustment in their relationships. The present study aimed to investigate the effectiveness of pre-marital attachment-differentiation training in cognitive flexibility and adjustment in couples preparing for marriage. The research method was experimental, using a pretest and posttest design with a control group. The statistical population included all students preparing for marriage in Tehran, who had referred to the counseling center of Kharazmi University for pre-marital counseling in 2024. Among them, based on the inclusion criteria and using the convenience sampling method, 40 individuals (i.e., 20 couples) were selected; they were randomly assigned to the experimental group (i.e., 20 individuals; 10 couples) and the control group (20 individuals; 10 couples). The experimental group received seven 90-minute sessions of training based on the pre-marital attachment-differentiation model (ADPM), while the control group did not receive any intervention. To collect data, the Cognitive Flexibility Inventory (CFI) and the Dyadic Adjustment Scale (DAS) were used. Data were analyzed using univariate covariance analysis (ANCOVA) in SPSS software (version 26). The results showed a significant difference between the posttest means of the two groups in terms of cognitive flexibility (P < 0.001, F = 60.27, ηp² = 0.620) and marital adjustment (P < 0.001, F = 206.61, ηp² = 0.848). It can be concluded that pre-marital attachment-differentiation training effectively improves cognitive flexibility and adjustment in couples preparing for marriage. Therefore, based on the findings, pre-marital attachment-differentiation training can be used to enrich couples’ relationships.