نویسندگان:

جواد حبیبی تبار¹ ، حسین برگه دار² ، محمد جواد بحرینی³ .

¹دانشیار و مدیر گروه فقه و حقوق قضایی جامعه المصطفی العالمیه

²دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران

³استادیار گروه حقوق خصوصی، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران

چکیده فارسی: یکی از مسئله‌های درخور بررسی و تبیین در مباحث وابسته به حقوق کودک، اعتبارسنجی اختیارات و شیوه تصرفاتی است که از سوی پدر و جدّ پدری در امور کودک انجام می‌گیرد. از دیدگاه فقهی و حقوقی، اگرچه به ویژگی دارابودن اختیارات ولیّ‌ قهری و پذیرش اقداماتی که دراین‌باره به عمل می‌آید تصریح شده است، تفسیر یکسانی درباره چگونگی و میزان تصرفات پدر و جدّ پدری مشاهده نمی‌شود. بر این اساس، پرسش‌ها و مناقشه‌هایی درباره گستره، ویژگی‌ها و همچنین شیوه اقدامات ولیّ قهری در امور کودک مطرح است که پژوهش‌‌کنونی با هدف بررسی این مسئله، به روش تحلیلی - توصیفی نگارش شده است. رهاورد محوری این نوشتار آن است که اختیارات پدر و جدّ پدری در امور کودک مشروط است و اقدامات آنان در گام نخست، نه بر اساس عدم مفسده، بلکه بر محور منافع کودک باید ارزیابی شود و این نکته در فرض تعارض اقدامات پدر با جدّ پدری نیز ملاک عمل خواهد بود. با این نگرش، مفاد اصلاحی ماده 1184 قانون مدنی همچنان نیازمند بازنگری است.

کلمات کلیدی: حقوق کودک ، ولیّ قهری ، پدر ، جد پدری ، غبطه .

Children’s Rights and a Validation of Interventions by Legal Guardians

English Abstract: One of the critical issues in discussions related to children's rights is the validation of the authority and interventions exercised by the father and paternal grandfather in matters concerning the child. From a legal and jurisprudential perspective, while the concept of the guardian's authority and the acceptance of their actions is explicitly recognized, there is no uniform interpretation of the extent and nature of the father’s and paternal grandfather’s control. Consequently, questions and debates arise about the scope, characteristics, and manner of the guardian’s actions in child-related affairs. This study, employing a descriptive-analytical approach, aims to explore this issue. The central finding of this research is that the authority of the father and paternal grandfather in matters concerning the child is conditional, and their actions should primarily be assessed based on the child’s best interests rather than merely the absence of harm. This principle also applies in cases of conflict between the father’s and the paternal grandfather’s decisions. From this perspective, the revised provisions of Article 1184 of the Iranian Civil Code still require further review.