نویسندگان:
زهرا قاسمی سوته1 ، عباس عرب خزائلی2 ، منیره السادات حسینی طبقدهی3 .1دانشجوی دکتری رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری، ساری، ایران
2استادیار رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری، ساری، ایران
3استادیار دانشکده علوم پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری، ساری ، ایران
چکیده فارسی: طرح غربالگری جنینی باهدف مراقبت از سلامت مادر و جنین، از سال 1384ش تصویب و اجرایی شد. مسئله اصلی این طرح، موضوع جلوگیری از ادامه بارداری‌های خطرناک برای مادران و جلوگیری از به وجود آمدن نوزادان ناقص‌الخلقه برای رهایی خانواده و جامعه از مشکلات این فرزندان در جنبه‌های مختلف به‌ویژه ازنظر اقتصادی است. این پژوهش، به روش توصیفی- تحلیلی به نگارش درآمده است. بر اساس نتایج و یافته‌های این پژوهش و آمارهای موجود، این آزمایش‌ها و سونوگرافی‌ها، با خطاهای فراوانی روبه‌رو بوده که موجب سقط‌جنین و کاهش جمعیت شده است. جنین از زمان انعقاد نطفه، دارای حیات، و به‌تبع دارای حقوق و کرامت انسانی است تا جایی که دعا در حق او مستجاب است. ازاین‌رو، اسقاط عمدی جنین جایز نیست و از بین برنده آن، بر اساس سن جنین، محکوم به پرداخت دیه می‌گردد. براین‌اساس، غربالگری جنین، با چالش‌های فقهی- حقوقی مواجه است. درنتیجه، ممنوع کردن سقط‌جنین، موجب کاهش میزان آن نشده است و قوانین نه‌تنها نتوانسته‌اند موجب توقف سقط شوند؛ بلکه در افزایش مرگ‌ومیر زنان در اثر سقط‌های غیرمجاز موثر بوده و این مطلب، مورد اذعان بررسی‌های بین‌المللی است. بر همین اساس در مقاله حاضر، ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های غربالگری جنینی و اشکالات فقهی و حقوقی قانون سقط درمانی جنین، و قواعد ثانویه فقهی همچون لاحرج و... مورد ارزیابی قرار گرفته است.
Jurisprudential and Legal Analysis of the Prohibition and Limitations of Fetal Screening Based on NT Ultrasound and Population Youthfulness Plan
English Abstract: The fetal screening program, aimed at safeguarding maternal and fetal health, was approved and implemented in 2005. Objective: This program concerns preventing hazardous pregnancies for mothers and the birth of disabled infants, thereby alleviating familial and societal challenges, particularly economic burdens. Method: This study employs a descriptive-analytical approach. Findings and Conclusion: The Findings and existing statistics indicate these tests and ultrasounds exhibit significant errors, which have led to fetal abortions and population decline. From the moment of conception, a fetus possesses life, rights, and human dignity, so much so that prayers for it are answered. Consequently, deliberate abortion is impermissible, and the offender is obliged to pay restitution based on the fetus’s gestational age. Accordingly, fetal screening encounters jurisprudential and legal challenges. Despite prohibitions on abortion, its incidence has not diminished, as laws have failed to halt the practice; instead, they have contributed to increased maternal mortality from unauthorized abortions—a fact supported by international studies. Thus, this study evaluates the prohibitions and limitations on fetal screening, the jurisprudential and legal challenges associated with therapeutic abortion laws, and secondary jurisprudential rules such as the rule of La Haraj (denegation of hardships), among others.