نویسندگان:
علی مشهدی1 ، مینا موسوی2 .1دانشیار گروه حقوق عمومی و بین‌الملل، دانشکده حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران.
2کارشناس ارشد حقوق عمومی، دانشکده حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران
چکیده فارسی: در قوانین اساسی برخی کشورها اصل مستقلی بر موضوع خانواده و لزوم حمایت دولت از نهاد خانواده اختصاص داده شده است. این موضوع نشان‌دهنده اهمیت قانون‌گذاران به موضوع خانواده است. در دو دهه گذشته قانون اساسی به‌طور فزآینده‌ای در حل و فصل مسائل حقوق خانواده نقش ایفا کرده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی این مسئله که نهاد خانواده در قوانین اساسی کشورهای غربی و اسلامی چگونه تدوین و قانونگذاری شده است، انجام شد. بدین‌منظور، قانون اساسی برخی کشورهای اروپایی و کشورهای مسلمان شامل هشت کشور اروپایی (آلمان، اسپانیا، پرتغال، لهستان، سوئیس، یونان، کرواسی) و هشت کشور مسلمان (کویت، سوریه، عربستان، بحرین، مصر، پاکستان، افغانستان) به‌شیوه تحلیلی- اسنادی با تأکید بر تطبیق قوانین بررسی شد. نتایج نشان داد اگرچه تشکیل و اداره خانواده یکی از مسائل مربوط به روابط شخصی و خصوصی افراد است، چون خانواده واحد بنیادین جامعه و محلی است این نهاد اهمیت ویژه‌ای برای قانون‌گذاران داشته است، تاجایی‌که از دایره روابط خصوصی اشخاص خارج و به حوزه حقوق عمومی وارد شده است. نتایج و دستاورد پژوهش حاضر می‌تواند مورد توجه مقنن و نهاد پاسدار قانون اساسی در ایران (شورای نگهبان) و سایر کشورها قرار گیرد.
Constitutionalization of the Family: A Comparative Study of the Family Position in the Constitutions of Islamic and European Countries
English Abstract: In the constitutions of some countries, an independent principle has been dedicated to the issue of the family and the need for the state to support the family. This indicates the importance that legislators attach to the issue of the family. In the past two decades, the constitution has increasingly played a role in resolving family law issues. The current study was conducted with the aim of examining how the family has been formulated and legislated in the constitutions of Western and Islamic countries; thus, the constitutions of some European and Muslim countries, including eight European countries (Germany, Spain, Portugal, Poland, Switzerland, Greece, Croatia) and eight Muslim countries (Kuwait, Syria, Saudi Arabia, Bahrain, Egypt, Pakistan, Afghanistan), were examined in an analytical-documentary manner with an emphasis on the compatibility of laws. The results showed that although the formation and management of the family is one of the issues related to the personal and private relations of individuals, since the family is the fundamental unit of society and the locality, it has had a special importance for legislators of constitutions to the extent that it has left the circle of private relations of individuals and entered the field of public law. The results and achievements of this study can be of interest to the legislators and the constitutional guardianship body in Iran (Guardian Council) and other countries.