چکیده فارسی: پژوهش با هدف شناسایی و مقایسه عوامل مؤثر در ازدواجهای پایدار رضایتمند با عمری بیش از 20 سال و عوامل مؤثر در طلاق زوجین انجام گرفت. با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند و تا رسیدن به اشباع نظری نمونه‌گیری‌ها ادامه یافت و داده‌های دو گروه مبتنی بر روش نظریه زمینه‌ای، مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج دو گروه نشانگر این است که سفری به‌سوی بالندگی یا از هم‌پاشی ازدواج مقوله مرکزی الگوی یافته‌های پژوهش است. مقوله شکل‌گیری مناسب ازدواج جزء شرایط علّی برای ازدواج پایدار رضایتمند است؛ عوامل درون‌شخصی (نگرشهای مؤثر و ویژگیهای شخصیتی مناسب)، بین شخصی (منظومه زناشویی و والدینی و چند نسلی کارامد) و فرا شخصی (مالی و کاری) از جمله عوامل مداخله‌ای (میانجی) مؤثر در ازدواج پایدار است. پیامد نهایی، رضایتمندی (از خود، همسر، فرزندان) و پایداری ازدواج بود. هم‌چنین نتایج ازدواجهای در حال جدایی حکایت دارد که مقوله شکل‌گیری نامناسب ازدواج جزء شرایط علّی ازهم‌پاشیدن ازدواج است و عوامل درون شخصی (نگرشهای ناکارامد، ویژگیهای شخصیتی نامناسب)، بین شخصی (منظومه زناشویی و والدینی و چند نسلی ناکارامد) و فرا شخصی (مالی و کاری) ازجمله عوامل مداخله‌ای (میانجی) مؤثر در ازدواجهای در حال جدایی است. شرایط زمینه‌ای در زوجین متقاضی طلاق شامل رواج طلاق در خانواده اصلی، سابقه اعتیاد و دوستی با افراد با ازدواجهای ناموفق بود.