چکیده فارسی: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه میان سواد رسانه‌ای با نحوه استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان، انجام‌شده است. نوع پژوهش، توصیفی و روش آن رگرسیون بود. جامعه آماری این پژوهش همه دانش‌آموزان دختر پایۀ هشتم منطقه 6 آموزش‌وپرورش شهر تهران در سال تحصیلی 1400-1399 بودند. نمونه پژوهش 150 نفر بودند که به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده، پرسشنامه سواد رسانه‌ای تامن (1995) و پرسشنامه میزان و نحوه استفاده از شبکه‌های اجتماعی رسول آبادی (1394) بود. معدل دروس دانش‌آموزان نیز به عنوان شاخص عملکرد تحصیلی درنظر گرفته شد. نتایج نشان داد که هر چه میزان سواد رسانه‌ای دانش‌آموزان بیشتر باشد، مدیریت آنها بر میزان و نحوه استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی بیشتر است. مدیریت زمان و جلوگیری از هدر رفتن آن و همچنین استفاده مطلوب از امکانات این فضا، در نهایت منجر به عملکرد تحصیلی بهتر میشود. راهکار علمی حاصل از این پژوهش، مبتنی بر این است که یادگیری مهارتهای سواد رسانه‌ای در نوجوانان سبب میشود آنان به مرحله خودمختاری ذهنی دست یابند و از مصرف‌کنندۀ منفعل فضای مجازی به مخاطبانی هوشمند تغییر نقش بدهند. دستیابی به این مرحله از دانش و مهارت، سبب افزایش کیفیت زندگی دانش‌آموزان در همه عرصه‌ها، به‌ویژه عملکرد تحصیلی آنان میشود.
The Relationship between Media Literacy, School Performance, and the Way by which Virtual Social Networks are Used
English Abstract: Given the wide spread usage of social media and the concern of both parents and teachers regarding the effects of this usage on students’ school performance, it was hypothesized that perhaps being media literate could mitigate the feared outcome. To test this hypothesis, a sample of 150 female 8th graders was randomly selected from among all 8th graders in Tehran’s district 6 in 2020-2021 school year, and given two questionnaires of assumed validity and reliability, one on media literacy and the other on the usage of social networks. Students’ grade point average was used as an index of theirs school performance. Regression analyses of the collected data revealed that the higher media literacy, the better students’ management of their time and usage of the media, resulting in better school performance. Hence, it is concluded that learning skills related to media literacy by students could lead to their self-regulation in managing their usage of the social media and consequently perform better at school.
Keywords: students , virtual social networks , Media literacy , school performance .