چکیده فارسی: توسعه حرفهای معلمان نقشی مهم در پویایی سیستمهای آموزشی دارد. از سویی شناخت شاخصهای اثرگذار بر توسعه حرفهای زمینه طراحی الگوهای جامع توسعه حرفهای را فراهم می‌سازد. از این رو پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه‌ها و شاخصهای توسعه حرفهای معلمان در اسناد بالادستی نظام آموزشی کشور و مبانی دینی انجام شده است. در این پژوهش از روش تحلیل محتوا بر اساس رویکرد گال و همکاران (1994) استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه پژوهش شامل اسناد بالادستی نظام آموزش و پرورش و مبانی و کتابهای دینی بودند که نمونه موردنظر با استفاده از رویکرد نمونه‌گیری هدفمند و پایش متنی اسناد انتخاب شده و شامل سند تحول بنیادین آموزش و پرورش (1390)، برنامه درسی ملی (1391)، سیاستهای کلی تحول در آموزش و پرورش (1392)، سند تربیت معلم و تأمین نیروی انسانی تعلیم و تربیت (1398)، کتاب‌التوحید (1398)، کتاب عیون‌الاخبار الرضا(ع) (1372) و کتاب الأرشاد (1413ق) بوده است. تحلیل اسناد مورد مطالعه شاخصهای توسعه حرفهای را در سه بعد اصلیِ رفتاری (مشتمل بر ویژگیهای معلمان و مدرسان دوره‌های ضمن خدمت)، ویژگیهای برنامه‌های توسعه حرفهای (مشتمل بر محورهای ویژگیهای اهداف دوره‌های توسعه حرفهای، راهبردها و رویکردهای نوین توسعه حرفهای، ویژگیهای برنامه‌ها و ارزشیابی توسعه حرفهای معلمان) و ویژگیهای سازمانی (مشتمل بر محورهای نظارت و ارزیابی، مدیریت منابع انسانی و پشتیبانی) مورد سازماندهی قرار داده است. از این رو، به منظور طراحی الگوی توسعه حرفهای معلمان، باید ابعاد انسانی، سازمانی و برنامه‌ای مورد توجه قرار گیرند.
Indices of Teachers’ Professional Development Drawn from the Administrative and Religious Documents
English Abstract: Teachers’ professional development (TPD) plays an important role in the advancement of educational systems. On the other hand, knowledge of factors affecting such development could lead to the design of comprehensive models for professional development. To this end, the present study content analyzed a set of administrative and religious documents relevant to the topic. As a result, the main indices of TPD are identified along three main dimensions of behavioral, curricular, and organizational characteristics. The behavioral dimension includes the characteristics of both teachers and in-service instructors; the curricular dimension deals with the goals and objectives, new strategies and approaches to professional development; and the organizational dimension covers areas of supervision and assessment, human resources management, and support. Any attempt at designing a model for teachers’ professional development should attend to these indices.
Keywords: teachers , professional development , administrative documents , religious basis .