نویسندگان:

سید امیرعلی صادقی مقدم¹ ، حمید روستایی صدرآبادی² ، عباس کلانتری خلیل آباد³ ، محمد مهدی برغی⁴ .

¹دانشگادانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی دانشگاه میبد، یزد، ایران.ه میبد

²استادیار گروه فقه و حقوق دانشگاه میبد، یزد، ایران.

³استاد گروه فقه و حقوق دانشگاه میبد، یزد، ایران

⁴استادیار گروه حقوق دانشگاه میبد، یزد، ایران

چکیده فارسی: قرابت رضاعی با شیرخوردن طفل، برحسب شرایط مندرج در مادۀ ۱۰۴۶ ق.م، از زنی ایجاد می‌شود که مادر واقعی طفل نباشد. این قرابت، مانع ازدواج میان خویشاوندان رضاعی می‌شود و آثار قرابت ناشی‌از نسب، مانند ارث و انفاق، در آن مطرح نمی‌شود. قانون مجازات اسلامی به پیروی از فقه شیعه، سرقت مستوجب حد را موجب قطع عضو می‌داند و صرف خویشاوندی را موجب سقوط مجازات حدی نمی‌شمارد؛ اما مجازات حد قطع در سرقت مالِ فرزند توسط پدر را براساس بند «ج» مادۀ ۲۶۸ ساقط کرده است. به کار بردن واژۀ کلی «پدر» در فقه و قانون، این سؤال اساسی را به ذهن متبادر می‌سازد که اگر سرقت توسط پدر از مال فرزند رضاعی صورت گیرد و جامع تمام شرایط موجب حد باشد، می‌توان بر سقوط حد قطع از پدر رضاعی قائل بود؟ جستار حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی مبتنی‌بر منابع کتابخانه‌ای، با تتبع و بررسی دقیق ادلۀ اربعه دربارۀ سرقت حدیِ پدر و تطبیق آن با دیگر قواعد فقهی و قانونی، به این نتیجه رسیده است که قانونگذار با وضع مواد 120 و 121 قانون مجازات اسلامی بر تفسیر موسع از قاعدۀ درأ گرایش دارد و حدیث «أنت ومالک لأبیک» نیز که دلالت بر وجوب احترام به پدر دارد، شامل قرابت ناشی‌از رضاع نیز می‌شودبرای جلوگیری از قطع رحم، از سرایت حکم عام در آیه می‌کاهد که براساس تلازم احکام عقل و شرع، همچنین تسالم اصحاب بر قاعدۀ درأ و اهتمام شارع بر احتیاط در دماء در جرائم مستوجب حد، شبهۀ مصداقیه‌ای در گسترۀ آیۀ سرقت ایجاد می‌شود که بر پدر رضاعی سرایت می‌کند و معافیت از مجازات قطع عضو در مادۀ 268 قانون مجازات اسلامی بر پدر سارق از مال فرزند رضاعی را دارای وجاهت شرعی و قانونی نشان می‌دهد.

کلمات کلیدی: قانون مجازات اسلامی ، سرقت توسط پدر ، فرزند رضاعی ، قاعده درأ .

Feasibility of Exempting Foster Father from the Penalty of Theft in the Light of Islamic Jurisprudence

English Abstract: a Foster kinship is established through the breastfeeding of the child, as stipulated in Article 1046 of the Civil Code, when a child is breastfed by a woman who is not the child's biological Mother. This kinship prohibits marriage between foster relatives and does not entail the legal consequences of a blood relationship such as inheritance or maintenance. Following the Islamic Penal Code and according to Shiite jurisprudence, theft is punished by amputation. Although kinships are generally not exempt from this punishment, Article 268 of the Islamic Penal Code exempts a father from the Hadd punishment for stealing from his child. The use of the general word of "father" in both legal and jurisprudential texts raises the fundamental question that if the of whether a foster father, who shares a milk kinship with the child, would also be exempt from the punishment of hand amputation if he steals from the property of his foster child and would be committed in all circumstances? This descriptive-analytical study based on the library research examines the reasons behind this exemption and compares them with the other jurisprudential and legal rules concluded that the legislator tends to interpret the rule of dirā' in a broad manner by establishing Articles 120 and 121 of the Islamic Penal Code and with referring to the hadith "And you are the owner of the property," which refers to the obligation to respect the father, includes kinship resulting from breastfeeding which refers to the obligation to respect the father, also includes kinship resulting from breastfeeding. The studies show that a foster father, like a biological father, is also entitled to respect and is exempt from the punishment of Hand amputation for stealing from his foster child. The Quranic verse on theft is not absolute, and Islamic traditions also emphasize the obligation of respecting one's father, regardless of whether the relationship is biological or foster.