نویسندگان:

¹استادیار و عضو هیئت علمی فقه و حقوق دانشگاه امام صادق(ع)

²دانشیار گروه روانشناسی تربیتی جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران

چکیده فارسی: خانواده رکن بنیادین اجتماع و مشمول قواعد روان‌شناختی و مقررات حقوقی است و با حسن اجرای این قواعد و مقررات می‏تواند به تعالی اعضای خانواده و تحکیم و ارتقای بنای خود دست یابد. در فرض طلاق زوجین و رخداد تعارض تکلیف حضانت مادر با حدود ولایت جدپدری می‏توان با تقویت ساختار گستردة خانواده و توجه به مقتضای مشارکت‌پذیری طبقات مختلف خانواده از شرایط پیش‌آمده به‌نفع ارتباط نسل‏ها بهره‌مند شد و همچنین به ملاکات شارع برای تشریع نهاد ولایت قهری دست یافت. در پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان تأثیر روان‌شناختی نوع ساختار خانواده و حالات مختلف مشارکت اعضا در هر یک از ساختارها برای برون‌رفت از تعارض‏های حقوقی پیش‌آمده میان عملکرد حاضن و ولیّ قهری، منابع مختلف روان‌‌‌شناسی و فقهی و حقوقی بررسی شده است. نتایج بررسی‏ها نشان می‏دهد در شرایط گسست نسل‏ها و وجود فاصلة معنادار میان خانواده مرتبه اول با خانواده در مرتبه‌‏های دوم و سوم، زمینه‏‌های درک متقابل و مشارکت مؤثر ازبین رفته است و نه‌تنها تعامل حاضن و ولیّ قهری پس‌از طلاق دچار مشکل می‏‌شود، بلکه چه‌بسا این خلأ خود از زمینه‌‏های رخداد واقعة طلاق باشد؛ درنتیجه لازم است حتی درشرایطی‌که زمینة تغییر ساختار خانواده وجود ندارد، شرایط مشارکت‌پذیری طبقات مختلف خانوادگی در بسترهای مختلف فکری و فرهنگی و اقتصادی فراهم شود و تهدید بیگانگی خویشاوندان تبدیل به فرصت همیاری و معاضدت ایشان شود.

The Psychological Effect of Family Structure and the Participation of Family Members in Solving the Conflict of Guardianship and Custody

English Abstract: The family is the fundamental pillar of the society and is subject to psychological rules and legal regulations, and with the good implementation of these rules and regulations, it can achieve the excellence of the family members and the consolidation and improvement of its structure. In the event of couple's divorce and the occurrence of the conflict between the duty of mother's custody and the limits of the patriarch's guardianship, by strengthening the extended family structure and paying attention to the participation of different classes of the family, it is possible to benefit from the conditions that have arisen for the benefit of the relationship between generations, and to establish the legal criteria for legislation. Coercive rule was achieved. The current research aims to investigate the psychological impact of the type of family structure and the different states of participation of the members in each of the structures to overcome the legal conflicts that have arisen between the performance of the custodian and the coercive guardian. The results of the investigations show that in the conditions of generation gap and the existence of a significant distance between the family of the first degree and the family of the second and third degrees, the fields of mutual understanding and effective participation have been lost and not only the interaction of the guardian and the forced guardian get into trouble after divorce, but perhaps this emptiness would be one of the causes of divorce. As a result, it is necessary to provide the conditions for the participation of different family classes in different intellectual, cultural, and economic contexts, even when there is no context for changing the family structure, and the threat of alienation of relatives becomes an opportunity for their cooperation and assistance.